Polityka i konflikty międzynarodowe
1. Rosja tworzy strefę buforową przy granicy z Ukrainą – decyzja Putina
Władimir Putin ogłosił utworzenie „strefy buforowej” wzdłuż granicy Rosji z Ukrainą, obejmującej obwody kurski, biełgorodzki i briański. Decyzja ta ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa regionów przygranicznych oraz odbudowę zniszczonej infrastruktury. Putin zapowiedział również wsparcie dla powrotu mieszkańców do swoich domów oraz rozwój lokalnych przedsiębiorstw. Działania te są odpowiedzią na rzekome „terrorystyczne” ataki ze strony Ukrainy, jak określił je rosyjski prezydent . źródło
2. Skandal wyborczy w Rumunii: Simion kwestionuje wyniki, Francja odpiera zarzuty
W Rumunii wybuchł skandal wyborczy po majowych wyborach prezydenckich, w których George Simion, lider nacjonalistycznej partii AUR, przegrał z Nicușorem Danem. Simion oskarżył zagraniczne państwa, w tym Francję i Mołdawię, o ingerencję w proces demokratyczny, domagając się unieważnienia wyborów przez Trybunał Konstytucyjny. Francuski rząd stanowczo zaprzeczył tym zarzutom, nazywając je „rosyjskim manewrem” mającym na celu destabilizację regionu. Do sprawy włączył się również twórca Telegramu, Pavel Durov, deklarując gotowość do złożenia zeznań w tej sprawie. źródło
3. Deklaracja Mentzena podpisana – Nawrocki zdobywa poparcie elektoratu Konfederacji
Karol Nawrocki, kandydat popierany przez PiS, spotkał się ze Sławomirem Mentzenem, liderem Konfederacji, by przekonać wyborców Konfederacji do wsparcia go w drugiej turze wyborów prezydenckich. Spotkanie odbyło się na kanale YouTube Mentzena i trwało około półtorej godziny. Podczas rozmowy Nawrocki podpisał ośmiopunktową deklarację zgodną z postulatem Konfederacji, m.in. zobowiązał się do niepodnoszenia podatków i sprzeciwu wobec przystąpienia Ukrainy do NATO. W trakcie transmisji widzowie mogli wyrazić swoje poparcie — ponad 60% zagłosowało na Nawrockiego. W rozmowie nie zabrakło też trudnych pytań, m.in. o wcześniejsze kontrowersje związane z Nawrockim. Kolejne spotkanie Mentzena z kandydatem KO, Rafałem Trzaskowskim, planowane jest na 24 maja. źródło
4. Trump: Putin nie chce pokoju, bo uważa, że wygrywa wojnę
Podczas niedawnej telekonferencji z przywódcami Ukrainy i państw europejskich, prezydent USA Donald Trump stwierdził, że Władimir Putin „nie chce pokoju, bo myśli, że wygrywa wojnę” . Trump odmówił poparcia dla nowych sankcji przeciwko Rosji, proponując zamiast tego rozpoczęcie rozmów pokojowych na niższym szczeblu w Watykanie, planowanych na połowę czerwca . W trakcie rozmowy z europejskimi liderami, Trump często zbaczał z tematu, krytykując europejską politykę migracyjną i chwaląc akcent kanclerza Niemiec, co spotkało się z upomnieniem ze strony prezydenta Francji Emmanuela Macrona . źródło
5. Chińska 'pajęczyna’ i rosyjski 'Nudol’ – nowe wyzwania dla bezpieczeństwa w kosmosie
Generał Chance Saltzman, szef Operacji Kosmicznych USA, ostrzega przed rosnącym zagrożeniem ze strony Chin i Rosji w przestrzeni kosmicznej. Chiny rozwijają zaawansowany system satelitarny, tzw. „kill web”, umożliwiający śledzenie i namierzanie celów wojskowych w czasie rzeczywistym, co zwiększa ich potencjał ofensywny, zwłaszcza w regionie Indo-Pacyfiku. Z kolei Rosja testuje antysatelitarny system „Nudol” oraz technologie zdolne do fizycznego przechwytywania satelitów, co budzi obawy o eskalację napięć na orbicie. USA obawiają się, że działania te mogą zagrozić globalnemu bezpieczeństwu i doprowadzić do nowego wyścigu zbrojeń w kosmosie. źródło
Gospodarka i społeczeństwo
1. Rząd planuje obniżkę podatku miedziowego – KGHM zyskuje na giełdzie
Rząd Donalda Tuska przygotowuje zmiany w podatku od wydobycia niektórych kopalin, znanym jako podatek miedziowy, który od 2012 roku obciąża głównie KGHM Polska Miedź. Planowana modyfikacja ma na celu zmniejszenie obciążeń fiskalnych dla spółki, co według szacunków Ministerstwa Finansów może obniżyć wpływy do budżetu o 500 mln zł w 2026 roku i o 700 mln zł w 2027 roku. Informacje o planowanych zmianach pozytywnie wpłynęły na notowania KGHM na warszawskiej giełdzie. Po publikacji doniesień o godz. 11:23, kurs akcji, który wcześniej spadał o 1,1% do około 121 zł, zaczął rosnąć, osiągając w pewnym momencie wzrost o 3,5% do poziomu 126,6 zł. źródło
2. Japonia na krawędzi: Rosnące zadłużenie i demograficzne wyzwania
Premier Japonii, Shigeru Ishiba, ostrzegł, że sytuacja fiskalna kraju jest „gorsza niż w Grecji”, odrzucając propozycje obniżenia podatków, które miałyby być sfinansowane dodatkowym długiem. Decyzję uzasadnił rosnącym zadłużeniem, które przekracza 250% PKB, oraz niekorzystnymi trendami demograficznymi, takimi jak starzejące się społeczeństwo i spadek liczby urodzeń. Dodatkowo, wzrost rentowności japońskich obligacji do poziomów najwyższych od 2007 roku budzi obawy o stabilność finansową kraju. Eksperci ostrzegają, że Japonia może zmierzać w kierunku kryzysu podobnego do tego, który dotknął Grecję w przeszłości. źródło
3. Eksperci ING: Wolne tempo wypłat z KPO może zagrozić pełnemu wykorzystaniu środków
Eksperci ING Banku Śląskiego wyrazili zaniepokojenie wolnym tempem wykorzystania środków z Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Do tej pory wypłacono około 20 miliardów złotych z dostępnej puli prawie 110 miliardów złotych grantów, co stanowi zaledwie niewielką część dostępnych środków. Analitycy ING przewidują, że rosnące kontraktowanie w ramach KPO może przyspieszyć wypłaty dla finalnych beneficjentów w drugiej połowie 2025 roku. Jednakże istnieje ryzyko kumulacji inwestycji pod koniec 2025 roku i przed terminem wykorzystania grantów w lecie 2026 roku, co może stanowić wyzwanie dla efektywnego rozdysponowania środków. źródło
4. Inflacja zmienia nawyki: Polacy szukają oszczędności na każdym kroku
W obliczu wysokiej inflacji aż 90% Polaków zmieniło swoje nawyki zakupowe, koncentrując się na oszczędnościach i poszukiwaniu promocji. Z danych IPSOS wynika, że 42% konsumentów częściej porównuje ceny, 37% aktywnie szuka okazji, a 34% wybiera tańsze zamienniki znanych marek. Eksperci przewidują, że nawet po ustabilizowaniu inflacji, nowe, bardziej oszczędne podejście do zakupów może się utrzymać. źródło
5. Program in vitro przynosi efekty, ale nie zatrzyma spadku liczby ludności
Rządowy program finansowania in vitro, uruchomiony 1 czerwca 2024 roku, doprowadził do uzyskania 12 755 ciąż w ciągu 11 miesięcy, a pierwsze dzieci już się rodzą. Do programu zakwalifikowano blisko 32 tysiące par, co świadczy o dużym zainteresowaniu i skuteczności inicjatywy. Jednak, mimo pozytywnych efektów, eksperci podkreślają, że skala programu jest zbyt mała, aby odwrócić trend depopulacji w Polsce, gdzie liczba ludności systematycznie spada. źródło
Nauka i technologie
1. Nowa fabryka wież wiatrowych w Gdańsku: Baltic Towers ruszy w 2026 roku
W Gdańsku powstaje nowoczesna fabryka wież wiatrowych Baltic Towers, której uruchomienie planowane jest na drugą połowę 2026 roku. Inwestycja, realizowana przez Agencję Rozwoju Przemysłu (ARP) we współpracy z hiszpańską firmą GRI Renewable Industries, ma na celu zwiększenie udziału polskiego przemysłu w sektorze odnawialnych źródeł energii. Zakład będzie w stanie produkować ponad 150 wież rocznie dla turbin o mocy 15 MW i więcej, co przyczyni się do rozwoju krajowego łańcucha dostaw dla morskiej energetyki wiatrowej. Projekt zakłada również utworzenie około 500 specjalistycznych miejsc pracy źródło
2. SonoTextiles: Inteligentna tkanina, która słyszy i reaguje
Naukowcy z ETH Zurich opracowali innowacyjną tkaninę SonoTextiles, która wykorzystuje fale dźwiękowe do monitorowania dotyku, nacisku i ruchu. W materiale umieszczono światłowody z nadajnikami i odbiornikami fal ultradźwiękowych, co pozwala na precyzyjne śledzenie zmian w strukturze tkaniny przy minimalnym zużyciu energii. Technologia ta znajduje zastosowanie w opiece zdrowotnej, sporcie i modzie, umożliwiając m.in. monitorowanie oddechu u pacjentów z astmą czy tłumaczenie gestów na mowę w czasie rzeczywistym. SonoTextiles stanowią przełom w dziedzinie inteligentnych ubrań, oferując lekkie, oddychające i niedrogie rozwiązania dla codziennego użytku. źródło
3. Mikroplastik w powietrzu osłabia odporność płuc – nowe badania z USA
Najnowsze badania naukowców z University of Pittsburgh, zaprezentowane podczas konferencji ATS 2025 w San Francisco, wykazały, że wdychane cząstki mikroplastiku osłabiają funkcję makrofagów – kluczowych komórek odpornościowych w płucach. Eksperymenty na myszach i hodowlach komórkowych pokazały, że już po 24 godzinach od ekspozycji makrofagi gorzej radziły sobie z pochłanianiem bakterii, a cząstki mikroplastiku wykrywano nawet tydzień później w wątrobie, śledzionie, a śladowo w mózgu i nerkach. To sugeruje, że mikroplastik może rozprzestrzeniać się po całym organizmie i przyczyniać się do rozwoju chorób, w tym nowotworów. Badacze odkryli również, że lek acadesyna może przywracać prawidłowe działanie makrofagów, co daje nadzieję na przyszłe terapie dla osób narażonych na zanieczyszczenie mikroplastikiem. źródło
4. Samotność może zwiększać ryzyko utraty słuchu – nowe badania
Chińscy naukowcy przeprowadzili badanie na podstawie danych z UK Biobank, obejmujące ponad 490 tys. osób obserwowanych przez średnio 12,3 roku, które wykazało, że samotność może zwiększać ryzyko utraty słuchu o 24%, niezależnie od innych czynników ryzyka. Związek ten był szczególnie wyraźny w przypadku odbiorczej utraty słuchu i silniejszy u kobiet niż u mężczyzn. Autorzy badania sugerują, że samotność działa poprzez odrębne ścieżki, takie jak stan zapalny, podwyższone ciśnienie krwi czy reakcje stresu neuroendokrynnego. Planowane są dalsze badania interwencyjne, aby sprawdzić, czy łagodzenie samotności może obniżyć ryzyko utraty słuchu. źródło
No responses yet