Polityka i konflikty międzynarodowe
1. Zmasowany atak Rosji: 300 dronów i 70 rakiet uderzyły w Ukrainę
W nocy z 24 na 25 maja 2025 roku Rosja przeprowadziła jeden z największych ataków powietrznych na Ukrainę od początku wojny, używając około 300 dronów i 70 rakiet. Celem były niemal wszystkie regiony kraju, w tym Kijów, obwód chmielnicki, żytomierski, charkowski, mikołajowski, charkowski i czerkaski. W wyniku ataku zginęło co najmniej 12 osób, w tym troje dzieci z rodzeństwa w obwodzie żytomierskim. Prezydent Wołodymyr Zełenski potępił atak, wskazując na sprzeczność między deklaracjami Rosji o gotowości do negocjacji a kontynuowaniem agresji. Wezwał społeczność międzynarodową do nałożenia nowych sankcji na Rosję. źródło
2. Bundeswehra przyspiesza modernizację – pełne wyposażenie do 2029 roku
Inspektor generalny Bundeswehry, generał Carsten Breuer, wydał dyrektywę nakazującą pełne wyposażenie niemieckich sił zbrojnych w broń i materiały do 2029 roku. Planowane inwestycje obejmują m.in. zintegrowaną obronę przeciwrakietową, obronę przed dronami oraz zwiększenie zapasów amunicji. Realizacja tych celów będzie możliwa dzięki funduszom uzyskanym po poluzowaniu „hamulca zadłużenia” w niemieckiej konstytucji, co pozwala na większe wydatki na obronność. Minister obrony Niemiec, Boris Pistorius, podkreślił, że Bundeswehra musi być gotowa do wojny do 2029 roku. źródło
3. Trzaskowski odrzuca pełne poparcie dla deklaracji Mentzena: „Nie jestem Nawrockim”, po czym udają się na wspólne piwo.
W sobotę, podczas rozmowy na kanale YouTube Sławomira Mentzena, kandydat Koalicji Obywatelskiej na prezydenta, Rafał Trzaskowski, odmówił podpisania ośmiopunktowej „deklaracji toruńskiej” przygotowanej przez lidera Konfederacji. Choć zgodził się z czterema z przedstawionych postulatów, stanowczo zaznaczył: „Nie będę niczego podpisywał, bo ja nie jestem Karolem Nawrockim”. Po zakończeniu wywiadu, który wzbudził niemałe zainteresowanie ze względu na próbę porozumienia między kandydatem Koalicji Obywatelskiej Rafałem Trzaskowskim a liderem Konfederacji Sławomirem Mentzenem, doszło do nieformalnego i zaskakującego spotkania. Obaj politycy, mimo różnic ideowych, udali się razem na piwo — a do towarzystwa dołączył szef MSZ Radosław Sikorski. źródło
4. Izraelska armia zmusza Palestyńczyków do roli żywych tarcz – śledztwo AP
Agencja Associated Press ujawniła, że izraelska armia systematycznie zmusza palestyńskich cywilów do pełnienia roli żywych tarcz w Strefie Gazy. Palestyńczycy są przymuszani do wchodzenia do budynków i tuneli w celu wykrycia materiałów wybuchowych lub bojowników. Jeden z poszkodowanych opisał przemoc i groźby, jakim był poddawany podczas tych działań. Izrael prowadzi dochodzenie, jednak skala tych praktyk nie jest jasna. Organizacje praw człowieka potępiają takie działania jako naruszenie prawa międzynarodowego. źródło
5. Kontrowersja po debacie – snus i testy narkotykowe w kampanii
Podczas debaty prezydenckiej Karol Nawrocki (kandydat PiS) zażył saszetkę snusu – nikotynowego produktu doustnego. Jego gest wywołał falę krytyki i spekulacji, na co odpowiedział zaproszeniem Rafała Trzaskowskiego na wspólne testy narkotykowe. Zadeklarował gotowość do ich przeprowadzenia w niedzielę w Warszawie. Nawrocki tłumaczył swoje zachowanie irytacją wobec „kłamstw” Trzaskowskiego. MSWiA potwierdziło, że produkt był legalny, choć jego użycie podczas debaty uznano za niestosowne. Trzaskowski nie skomentował propozycji testów. Incydent podgrzał atmosferę przed drugą turą wyborów. źródło
Gospodarka i społeczeństwo
1. VAT bez zmian, ale wyższy limit zwolnienia dla małych firm od 2026 roku
Sejm nie przyjął propozycji powrotu do niższych stawek podatku VAT, obowiązujących przed 2011 rokiem. Fundacja Dobre Państwo apelowała o obniżenie podstawowej stawki z 23% do 22% oraz obniżonej z 8% do 7%, argumentując, że obecne wyższe stawki miały być tymczasowe i wprowadzone na okres dwóch lat w celu redukcji zadłużenia państwa. Pomimo rosnących oczekiwań społecznych i kolejnych apeli, Sejm zdecydował o pozostawieniu obecnych stawek bez zmian. W ramach działań deregulacyjnych, Sejm przyjął jednak zmianę dotyczącą limitu zwolnienia podmiotowego w VAT. Od 1 stycznia 2026 roku limit ten zostanie podwyższony z 200 tys. zł do 240 tys. zł, co ma na celu ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej dla małych przedsiębiorców. źródło
2. Trump grozi Apple: 25% cło na iPhone’y, jeśli produkcja nie wróci do USA
Prezydent USA, Donald Trump, zagroził firmie Apple nałożeniem 25-procentowego cła na iPhone’y sprzedawane w Stanach Zjednoczonych, jeśli produkcja tych urządzeń nie zostanie przeniesiona do kraju. Wpis opublikowany na platformie Truth Social wywołał kontrowersje, zwłaszcza w kontekście planów Apple dotyczących zwiększenia produkcji w Indiach. Eksperci wskazują, że realizacja żądań Trumpa może podnieść cenę iPhone’a nawet do 3 500 dolarów, co stanowiłoby ogromne wyzwanie zarówno dla konsumentów, jak i dla samej firmy. źródło
3. Ministerstwo Zdrowia zwiększa budżet programu in vitro o kolejne 100 mln zł
Minister zdrowia Izabela Leszczyna ogłosiła, że w 2025 roku resort przeznaczy dodatkowe 100 mln zł na refundację procedur in vitro. Decyzja ta jest odpowiedzią na rosnące zainteresowanie programem, który od 1 czerwca 2024 roku umożliwia parom zmagającym się z niepłodnością dostęp do bezpłatnego leczenia. Łączny budżet programu na 2025 rok wynosi teraz 600 mln zł, a do 2028 roku planowane jest przeznaczenie 2,5 mld zł na ten cel. Minister Leszczyna podkreśliła, że celem programu jest zapewnienie każdej parze, która chce skorzystać z procedury in vitro, możliwości leczenia, niezależnie od sytuacji finansowej. Program obejmuje również pełne finansowanie procedur ochrony płodności dla pacjentów onkologicznych, z czego skorzystało już blisko 1000 osób. źródło
4. „Złośliwe działania” – burmistrz Nicei komentuje kolejną awarię prądu
W nocy z soboty na niedzielę doszło do kolejnej awarii prądu na Lazurowym Wybrzeżu. Pożar stacji transformatorowej w Nicei pozbawił energii co najmniej 45 tys. gospodarstw domowych oraz wpłynął na funkcjonowanie lotniska, sieci tramwajowej i pobliskich miejscowości, takich jak Saint-Laurent-du-Var i Cagnes-sur-Mer. Burmistrz Christian Estrosi określił zdarzenie jako „złośliwe działanie”, a ślady opon i wyłamane drzwi wskazują na możliwość celowego podpalenia. To już druga awaria w regionie w ciągu zaledwie dwóch dni; poprzednia miała miejsce w Cannes, gdzie przerwa w dostawie prądu zakłóciła festiwal filmowy. Śledztwo w sprawie obu incydentów trwa. źródło
5. Zmiany w Kodeksie pracy: dłuższy urlop dla osób pracujących na umowach cywilnoprawnych
Od 1 stycznia 2026 roku w Polsce wejdą w życie zmiany w Kodeksie pracy, które umożliwią wielu pracownikom uzyskanie prawa do dłuższego urlopu wypoczynkowego. Nowelizacja zakłada zaliczanie do stażu pracy okresów świadczenia pracy na podstawie umowy zlecenia oraz prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Obecnie te okresy nie są uwzględniane w stażu pracy, co sprawia, że osoby pracujące w ten sposób mają niższy staż niż osoby zatrudnione na etacie. Zmiany te mają na celu wyrównanie szans w dostępie do świadczeń pracowniczych, takich jak prawo do dłuższego urlopu czy nagród jubileuszowych. źródło
Nauka i technologie
1. Japonia dołącza do satelitarnej współpracy z ICEYE po Polsce i NATO
Fińska firma ICEYE, lider w technologii radarowych satelitów SAR, nawiązała strategiczne partnerstwo z japońskim koncernem IHI Corporation. Wspólnie zbudują konstelację do 24 satelitów, które będą wykorzystywane do celów cywilnych, wojskowych i komercyjnych. Satelity będą produkowane w Japonii, co wpisuje się w strategię kraju dotyczącą rozwoju własnego przemysłu kosmicznego. ICEYE współpracuje już z Polską (kontrakt wart 200 mln euro) oraz dostarcza dane dla NATO. Firma dysponuje największą komercyjną konstelacją SAR na świecie, liczącą 48 satelitów. źródło
2. Apple i Foxconn: nowa era robotyki i sztucznej inteligencji
Tajwański gigant Foxconn, kluczowy partner Apple, zapowiada rewolucję w robotyce, koncentrując się na tworzeniu „mózgów” dla robotów. Współpracując z firmą Nvidia, Foxconn rozwija platformę Foxconn Genesis, wykorzystującą technologię Omniverse do budowy cyfrowych bliźniaków i zaawansowanej robotyki. Celem jest automatyzacja procesów produkcyjnych i łańcuchów dostaw, co może zrewolucjonizować przemysł. Dodatkowo, firma planuje współpracę z Mitsubishi nad pojazdem elektrycznym z technologią AI, który ma wejść na drogi w 2025 roku. źródło
3. Rewolucja w technologii: soczewki kontaktowe z funkcją noktowizji
Chińscy naukowcy opracowali przełomowe soczewki kontaktowe, które umożliwiają widzenie w podczerwieni, nawet przy zamkniętych oczach. Technologia opiera się na nanocząsteczkach, które pochłaniają światło podczerwone (zakres 800–1600 nm) i przekształcają je w światło widzialne (400–700 nm), bez potrzeby zasilania. Soczewki są przezroczyste, co pozwala na jednoczesne widzenie zarówno światła widzialnego, jak i podczerwonego. Eksperymenty wykazały, że użytkownicy z zamkniętymi oczami lepiej odbierają sygnały podczerwone, ponieważ promieniowanie to skuteczniej przenika przez powieki niż światło widzialne. Potencjalne zastosowania obejmują medycynę, technologie bezpieczeństwa oraz pomoc osobom z zaburzeniami widzenia barw. źródło
4. Wrocław stawia na przyszłość: Uruchomiono pierwszy komputer kwantowy w Europie Środkowo-Wschodniej
Na Politechnice Wrocławskiej uruchomiono pierwszy w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej komputer kwantowy – Odra 5. Pięciokubitowa maszyna, opracowana przez firmę IQM Quantum Computers, została zainstalowana w Wrocławskim Centrum Sieciowo-Superkomputerowym i działa w temperaturze 10 milikelwinów, co odpowiada -273,14°C. Odra 5 będzie wykorzystywana do zaawansowanych badań w dziedzinie informatyki kwantowej, takich jak optymalizacja procesów, kryptografia czy symulacje molekularne. Uczelnia planuje utworzenie nowych specjalizacji oraz programu studiów w zakresie informatyki kwantowej. Rektor Politechniki Wrocławskiej, prof. Arkadiusz Wójs, podkreślił, że to historyczny moment, który może zapoczątkować nową erę obliczeń kwantowych. źródło
5. OpenAI i Jony Ive tworzą przyszłość bez ekranów
OpenAI ogłosiło przejęcie startupu io, założonego przez byłego głównego projektanta Apple, Jony’ego Ive’a, w transakcji wartej 6,5 miliarda dolarów. Celem współpracy jest stworzenie nowej generacji urządzeń AI, które nie będą posiadały ekranów, lecz będą działać jako inteligentni asystenci głosowi, świadomi otoczenia użytkownika. Ive, wraz ze swoim zespołem z LoveFrom, przejmie odpowiedzialność za projektowanie zarówno sprzętu, jak i oprogramowania OpenAI, w tym przyszłych wersji ChatGPT. To strategiczne posunięcie może stanowić wyzwanie dla Apple, które dotychczas nie zdołało znacząco zaistnieć na rynku AI. źródło
No responses yet