Polityka i konflikty międzynarodowe
1. Konflikt nuklearny Iran-USA: brak porozumienia po piątej rundzie rozmów
Rozmowy między Stanami Zjednoczonymi a Iranem w sprawie programu nuklearnego utknęły w martwym punkcie. Teheran stanowczo odrzuca żądania Waszyngtonu dotyczące zaprzestania wzbogacania uranu, uznając je za niepodważalne prawo do rozwoju cywilnej energetyki jądrowej. Piąta runda negocjacji w Rzymie zakończyła się bez przełomu, a mediatorzy z Omanu odnotowali jedynie „pewien, ale nierozstrzygający postęp”. USA obawiają się, że irańskie zdolności techniczne mogą posłużyć do produkcji broni jądrowej, podczas gdy Iran utrzymuje, że jego program ma wyłącznie pokojowy charakter. źródło
2. Były kanclerz Niemiec bez wynagrodzenia z Nord Stream 2 – obawy przed sankcjami USA
Były kanclerz Niemiec Gerhard Schröder napotkał trudności w otrzymywaniu wynagrodzenia od spółki Nord Stream 2, której jest przewodniczącym rady nadzorczej. Bank Sparkasse Hannover zablokował jego konto, obawiając się sankcji USA wobec rosyjskich firm energetycznych, mimo że Schröder nie figuruje na żadnej liście sankcyjnej. Według „Bilda”, Schröder otrzymywał około 200 tys. euro co sześć miesięcy za swoją pracę w Nord Stream 2, jednak od połowy 2024 roku przelewy te przestały wpływać na jego konto. Dodatkowo, w 2022 roku Bundestag odebrał mu finansowane z budżetu państwa biuro oraz personel, co skłoniło byłego kanclerza do złożenia pozwu przeciwko parlamentowi. źródło
3. Trump: Putin 'zupełnie zwariował’. Kreml odpowiada: ’emocjonalne przeciążenie’
Prezydent USA Donald Trump ostro skrytykował Władimira Putina po rosyjskim ataku dronów na Kijów, stwierdzając, że rosyjski przywódca „zupełnie zwariował” i niepotrzebnie zabija ludzi. W odpowiedzi rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow zasugerował, że Trump może doświadczać „emocjonalnego przeciążenia” w kluczowym momencie, ale jednocześnie wyraził wdzięczność za jego zaangażowanie w proces negocjacyjny. Trump ostrzegł również, że jeśli Rosja nie zakończy wojny, nałoży wysokie cła i sankcje na rosyjskie towary. Kreml odpowiedział, że nie widzi w tym nic nowego, podkreślając gotowość do „równego i szanującego dialogu” z USA. źródło
4. Trzaskowski minimalnie przed Nawrockim. Najnowszy sondaż po debacie prezydenckiej
Po intensywnym weekendzie kampanii prezydenckiej najnowszy sondaż Instytutu Badań Pollster dla „Super Expressu” wskazuje na niewielką przewagę Rafała Trzaskowskiego nad Karolem Nawrockim w drugiej turze wyborów. Trzaskowski uzyskał 45,7% poparcia, podczas gdy Nawrocki 43,61%; 10,69% respondentów pozostaje niezdecydowanych. Sondaż został przeprowadzony po debacie prezydenckiej oraz rozmowach z Sławomirem Mentzenem, który w pierwszej turze zdobył 14,81% głosów. źródło
5. SIPRI: liczba misji pokojowych ONZ na świecie spada mimo rosnącej liczby konfliktów
Według raportu Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem (SIPRI), liczba misji pokojowych ONZ na świecie spadła do 61 w 2024 roku, co oznacza spadek o dwie operacje w porównaniu z rokiem poprzednim. Liczba personelu zaangażowanego w te misje zmniejszyła się o 6% w ciągu roku i o 42% od 2015 roku, osiągając poziom 94 451 osób. Przyczyną tego stanu rzeczy są m.in. napięcia w Radzie Bezpieczeństwa ONZ oraz niedofinansowanie budżetu pokojowego, spowodowane opóźnionymi lub niepełnymi wpłatami od głównych darczyńców, takich jak Chiny i Stany Zjednoczone. Pomimo rosnącej liczby konfliktów na świecie, w ostatniej dekadzie nie utworzono nowych dużych misji pokojowych pod patronatem ONZ. źródło
6. Ukraińska armia kusi młodych milionami, ale chętnych brak
Ukraińska armia uruchomiła program „Kontrakt 18–24”, oferując młodym ludziom hojne bonusy finansowe, bezpłatne studia i inne przywileje w zamian za roczną służbę wojskową. Mimo intensywnej kampanii promocyjnej w mediach społecznościowych, od lutego zgłosiło się jedynie około 500 ochotników, co jest znacznie poniżej oczekiwań. Przyczyną niskiego zainteresowania są m.in. obawy przed eskalacją konfliktu, presja rodzinna oraz plany emigracji młodych Ukraińców do krajów takich jak Niemcy czy Polska. Dodatkowo, biurokratyczne przeszkody i długi proces rekrutacyjny zniechęcają potencjalnych kandydatów. źródło
Gospodarka i społeczeństwo
1. Nowe wsparcie dla zielonych technologii: NFOŚiGW oferuje miliardy na elektromobilność i OZE
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) uruchomił program „Instrument wsparcia dla gospodarki niskoemisyjnej”, oferujący przedsiębiorstwom dofinansowanie w wysokości 4,78 miliarda złotych z Krajowego Planu Odbudowy. Program skierowany jest do spółek kapitałowych inwestujących w produkcję niskoemisyjnych pojazdów, komponentów do pojazdów elektrycznych, magazynów energii oraz technologii OZE, w tym zielonego wodoru. Minimalna wartość inwestycji wynosi 50 milionów złotych, a NFOŚiGW może objąć do 49% udziałów w spółce, jednak nie dłużej niż do 2045 roku. Nabór wniosków trwa od 26 maja do 4 lipca 2025 roku, a środki muszą zostać wydatkowane do połowy 2026 roku. Ocena wniosków uwzględnia m.in. zgodność z unijną zasadą nieczynienia poważnych szkód środowisku naturalnemu (DNSH). źródło
2. Eksport zabawek wart miliardy. Polska utrzymuje mocną pozycję w Europie
Polska stała się jednym z czołowych eksporterów zabawek w Europie – mimo 12-procentowego spadku, wartość eksportu w 2024 roku wyniosła imponujące 2,6 miliarda euro. Hitem okazał się rynek chiński, gdzie sprzedaż wzrosła niemal czterokrotnie. Najwięcej polskich zabawek trafia do Niemiec, Czech, Francji i USA. Eksport utrzymuje się na wysokim poziomie, mimo ogólnoświatowego spowolnienia w branży. źródło
3. Euroterminal Sławków: Polska buduje największy hub logistyczny w Europie
Euroterminal w Sławkowie na Śląsku ma szansę stać się największym hubem logistycznym w Europie. Premier Donald Tusk zapowiedział inwestycje Agencji Rozwoju Przemysłu i partnerów w infrastrukturę portu, co ma doprowadzić do podwojenia jego możliwości przeładunkowych. Terminal, położony na styku linii kolejowych szerokotorowej i normalnotorowej, obsługuje kontenery transportowane między Azją a Europą Zachodnią. Po rozbudowie jego zdolności przeładunkowe mają wzrosnąć z obecnych 285 tys. do ponad 500 tys. TEU rocznie. źródło
4. Volkswagen: wyrok sądu w sprawie manipulacji emisjami spalin
Sąd w Braunschweigu skazał czterech byłych menedżerów Volkswagena za oszustwo związane z aferą „Dieselgate”. Najsurowszą karę — cztery i pół roku więzienia — otrzymał Jens Hadler, odpowiedzialny za rozwój silników wysokoprężnych w latach 2007–2011. Pozostali skazani otrzymali kary pozbawienia wolności w zawieszeniu. Proces ujawnił, że już we wrześniu 2007 roku inżynierowie byli świadomi istnienia zmanipulowanego oprogramowania, które rozpoznawało testy emisji i tylko wtedy włączało pełne systemy oczyszczania spalin. Po ujawnieniu skandalu w 2015 roku, Volkswagen poniósł koszty przekraczające 33 miliardy euro tytułem grzywien, odszkodowań i ugód sądowych. Echo afery wciąż przypomina branży, że zaufanie klientów buduje się latami, a traci w jednej chwili. źródło
5. Polimex Mostostal wkracza w sektor obronności – akcje rosną o 20%
Polimex Mostostal, jedna z największych polskich firm budowlanych, ogłosiła zamiar zaangażowania się w sektor obronności, wyrażając zainteresowanie programem „Tarcza Wschód” oraz pozyskiwaniem funduszy przeznaczonych na obronność. Prezes spółki, Jakub Stypuła, wskazał na współpracę z Rafako jako potencjalną podstawę dla tej działalności. Po ogłoszeniu tych planów, akcje Polimeksu Mostostal zanotowały wzrost o niemal 20% na warszawskiej giełdzie. źródło
Nauka i technologie
1. Hipoteza symulacji: czy nasza rzeczywistość jest wirtualna?
Najnowsze badania nad grawitacją sugerują, że nasza rzeczywistość może być komputerową symulacją. Fizyk Melvin M. Vopson z Uniwersytetu w Portsmouth proponuje, że grawitacja może być efektem kompresji informacji przez wszechświat działający jak komputer. Jego teorie wpisują się w tzw. hipotezę symulacji, zaproponowaną przez filozofa Nicka Bostroma w 2003 roku. Bostrom twierdzi, że zaawansowane cywilizacje mogą tworzyć symulacje przodków, w których istoty w nich zawarte byłyby świadome i posiadały doświadczenia podobne do naszych. Jeśli takie symulacje są możliwe, istnieje duże prawdopodobieństwo, że żyjemy w jednej z nich. Teorie te są popierane przez niektórych naukowców. źródło
2. Nadwaga i otyłość przed ciążą zwiększają ryzyko powikłań – wyniki badania UKSW
Badanie przeprowadzone przez zespół dr Joanny Nieczuja-Dwojackiej z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie wykazało, że wysokie BMI kobiety przed ciążą oraz nadmierny przyrost masy ciała w jej trakcie zwiększają ryzyko powikłań takich jak cukrzyca ciążowa, nadciśnienie, poród przez cesarskie cięcie, trudności w karmieniu piersią oraz większa masa urodzeniowa noworodka. Analiza danych 2878 kobiet w wieku 16–46 lat rodzących w Szpitalu Świętej Zofii w Warszawie oraz Wojewódzkim Szpitalu im. Jana Pawła II w Krośnie wykazała, że kobiety z nadwagą i otyłością przybierały w ciąży więcej niż te z prawidłową masą ciała, mimo że to właśnie im zaleca się największą ostrożność w tym zakresie. Badaczki zauważyły także, że ciężarne pierworódki tyją więcej niż kobiety mające kolejne dziecko, a masa ciała rośnie wraz z liczbą przebytych ciąż – w kolejnych rzadko wraca do wyjściowego poziomu. Ekspertki podkreślają, że istotne jest budowanie świadomości potrzeby uregulowania masy ciała wśród kobiet planujących ciążę, poprzez mądrze zaplanowaną, zrównoważoną dietę i umiarkowaną aktywność fizyczną, jak spacery. źródło
3. WARS testuje płatności biometryczne: zapłać spojrzeniem
Restauracja WARS przy Dworcu Zachodnim w Warszawie rozpoczęła testy płatności biometrycznych we współpracy z fintech’em PayEye. Klienci mogą teraz zapłacić za posiłek jednym spojrzeniem, dzięki technologii rozpoznawania tęczówki oka i twarzy. Proces płatności jest prosty: wystarczy jednorazowo zarejestrować się w systemie PayEye, aby później płacić jedynie poprzez spojrzenie w specjalne urządzenie. Technologia została przygotowana do integracji z aplikacją mObywatel, co w przyszłości może umożliwić m.in. automatyczne potwierdzanie pełnoletniości przy zakupie alkoholu. Choć na razie rozwiązanie testowane jest wyłącznie w jednej lokalizacji, pierwsze opinie klientów są bardzo pozytywne. WARS zapowiada analizę wyników pilotażu i nie wyklucza rozszerzenia technologii na inne punkty swojej działalności, w tym także na wagony restauracyjne w pociągach dalekobieżnych. źródło
4. Paprocie zmieniają zasady gry – dowód na odwracalność ewolucji
Najnowsze badania opublikowane w czasopiśmie Evolution przez zespół z Uniwersytetu Tennessee rzucają nowe światło na procesy ewolucyjne. Dotychczasowe założenia, takie jak prawo Dollo, sugerowały, że ewolucja jest jednokierunkowa i nieodwracalna. Jednak analiza ponad 118 gatunków paproci z rodziny Blechnaceae wykazała, że niektóre z nich powróciły do prostszej formy rozmnażania – z dymorfizmu (wytwarzania dwóch typów liści) do monomorfizmu (jednego typu liścia). To odkrycie podważa dotychczasowe przekonania i sugeruje, że ewolucja może być bardziej elastyczna, umożliwiając organizmom powrót do wcześniejszych, mniej złożonych form w odpowiedzi na zmieniające się warunki środowiskowe. źródło
No responses yet