Polityka i konflikty międzynarodowe
1. UE uruchamia gigantyczny program pożyczek na obronność – Polska wśród głównych beneficjentów
Unia Europejska zatwierdziła program SAFE, przewidujący 150 mld euro w pożyczkach na obronność. Środki te, zaciągane przez Komisję Europejską i gwarantowane budżetem UE, mają wspierać inwestycje w sprzęt wojskowy i amunicję. Polska, dzięki zapisom umożliwiającym finansowanie już zawartych kontraktów oraz składanie zamówień przez jedno państwo w pierwszym roku programu, może otrzymać od 120 do 130 mld złotych na rozwój krajowego przemysłu zbrojeniowego. źródło
2. Niemcy znoszą ograniczenia: Ukraina może używać niemieckiej broni przeciwko celom w Rosji
Niemcy oficjalnie zniosły ograniczenia dotyczące zasięgu broni przekazywanej Ukrainie, umożliwiając Kijowowi ataki na cele wojskowe na terytorium Rosji. Kanclerz Friedrich Merz podkreślił, że Ukraina ma prawo do obrony zgodnie z prawem międzynarodowym, szczególnie w odpowiedzi na rosyjskie ataki z przygranicznych obszarów, takich jak obwód charkowski . Decyzja ta spotkała się z ostrą reakcją Moskwy, która określiła ją jako „niebezpieczną” i eskalującą konflikt. źródło
3. Japonia wzmacnia obronność w obliczu rosnącego zagrożenia ze strony Rosji i Chin
Japonia, zaniepokojona rosnącą aktywnością militarną Rosji, Chin i Korei Północnej, intensyfikuje swoje działania obronne. Pomimo konstytucyjnego pacyfizmu, Tokio inwestuje w pociski dalekiego zasięgu oraz zacieśnia współpracę z USA, NATO, Australią i Wielką Brytanią, szczególnie w zakresie ochrony nuklearnej . Dodatkowo, Rosja przeprowadziła ćwiczenia wojskowe na Morzu Japońskim, wystrzeliwując pociski Kalibr z okrętu podwodnego, co zostało odebrane jako demonstracja siły. źródło
4. Pekin zaprzecza, Kijów oskarża: spór o wsparcie militarne dla Rosji
Ukraiński wywiad ujawnił, że Chiny dostarczają Rosji komponenty wspierające jej przemysł zbrojeniowy, w tym elektronikę, proch i części zamienne. Według szefa Służby Wywiadu Zagranicznego Ukrainy, Ołeha Iwaszczenki, potwierdzono współpracę 20 rosyjskich fabryk z chińskimi dostawcami, a nawet 80% krytycznej elektroniki w rosyjskich dronach pochodzi z Chin . Pekin stanowczo zaprzecza tym oskarżeniom, twierdząc, że nie dostarcza broni śmiercionośnej żadnej ze stron konfliktu i ściśle kontroluje eksport towarów podwójnego zastosowania. źródło
5. Po kontrowersjach w debacie: Nawrocki wykonuje test na narkotyki i wyzywa Trzaskowskiego
Karol Nawrocki, kandydat na prezydenta wspierany przez Prawo i Sprawiedliwość, poddał się testowi na obecność narkotyków, którego wynik okazał się negatywny. Decyzja ta była odpowiedzią na spekulacje po piątkowej debacie, podczas której Nawrocki wykonał gest sugerujący zażycie substancji – jak później wyjaśnił, była to saszetka nikotynowa (snus). Po opublikowaniu wyników badań, Nawrocki wezwał swojego kontrkandydata, Rafała Trzaskowskiego, do przeprowadzenia podobnego testu, jednak ten odmówił, stwierdzając: „Niech Nawrocki się tłumaczy” . źródło
6. NIK ujawnia nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości – 65 mln zł do zwrotu
Najwyższa Izba Kontroli (NIK) ujawnia poważne nieprawidłowości w zarządzaniu Funduszem Sprawiedliwości, obejmującym lata 2021–2025. Kontrola wykazała liczne przypadki rażącej niegospodarności, zawierania fikcyjnych umów oraz wydatkowania środków publicznych z naruszeniem prawa. W wyniku tych nieprawidłowości, NIK zażądała zwrotu ponad 65 mln złotych. W szczególności, wskazano na Fundację Profeto.pl, która otrzymała dotację na budowę centrum wsparcia, mimo że jej oferta była niezgodna z przepisami. Dodatkowo, część wydatków była zawyżona, a niektóre materiały i usługi nie zostały dostarczone. W związku z wykrytymi nieprawidłowościami, NIK przekazała dokumentację do Prokuratury Krajowej, która prowadzi śledztwo w tej sprawie. źródło
Gospodarka i społeczeństwo
1. Rząd przyjął czwarty pakiet deregulacyjny – zmiany w energetyce i karach skarbowych
Rada Ministrów przyjęła czwarty pakiet deregulacyjny, który obejmuje m.in. uproszczenie rachunków za prąd, wprowadzenie elektronicznych umów energetycznych oraz złagodzenie kar w Kodeksie karnym skarbowym. Zmiany mają na celu uproszczenie obiegu dokumentów, zwiększenie przejrzystości opłat oraz ułatwienie dostępu do informacji dla obywateli i przedsiębiorców. źródło
2. Fałszywe promocje w sklepach internetowych – Azagroup zapłaci miliony
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) nałożył na właściciela sklepów internetowych renee.pl i born2be.pl, spółkę Azagroup, karę w wysokości prawie 15 mln zł za stosowanie nieuczciwych praktyk marketingowych. Sklepy te wprowadzały konsumentów w błąd, sugerując wyjątkowe promocje, które w rzeczywistości były stałymi rabatami. Dodatkowo, nie przedstawiano najniższej ceny z 30 dni przed promocją, co jest wymagane na mocy Dyrektywy Omnibus. Prezes UOKiK, Tomasz Chróstny, podkreślił, że takie działania to manipulacja i nachalna presja na konsumentów. źródło
3. Polska liderem wzrostu inwestycji w nieruchomości w regionie – 600 mln euro w I kwartale 2025 roku
W pierwszym kwartale 2025 roku wartość transakcji inwestycyjnych na polskim rynku nieruchomości wyniosła 600 mln euro, co stanowi wzrost o 50% w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Warszawa została uznana za jeden z najbardziej atrakcyjnych rynków w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, plasując się na drugim miejscu pod względem wartości inwestycji, zaraz po Czechach. Eksperci wskazują na korzystne fundamenty makroekonomiczne, takie jak przewidywany wzrost gospodarczy na poziomie 2,9% oraz rozpoczęte przez NBP obniżki stóp procentowych, które przyciągają inwestorów, szczególnie w obszarach logistyki, centrów danych oraz mieszkań na wynajem. źródło
4. CPK nabiera tempa: rusza przetarg na terminal pasażerski
Premier Donald Tusk ogłosił rozpoczęcie procedury wyboru generalnego wykonawcy terminala pasażerskiego Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) w trybie dialogu konkurencyjnego. Podkreślił, że proces ten ma na celu preferowanie polskich firm, aby krajowe przedsiębiorstwa mogły skorzystać z kontraktów budowlanych. Wartość inwestycji szacowana jest na 5 miliardów złotych. źródło
5. Rząd wysyła przesyłki edukacyjne do wszystkich Polaków – walka ze zmianami klimatu
Rząd Polski rozpoczyna wysyłkę ważnych przesyłek do wszystkich obywateli, które mają na celu zwiększenie świadomości na temat zmian klimatycznych i działań proekologicznych. W paczkach znajdą się m.in. ulotki edukacyjne oraz praktyczne wskazówki, jak ograniczyć emisję CO2 w codziennym życiu. Inicjatywa ma zachęcić Polaków do aktywnego udziału w ochronie środowiska i wspierania rządowych programów ekologicznych. źródło
6. Trump chce odebrać Harvardowi 3 mld dolarów i przekazać je szkołom zawodowym
Prezydent USA Donald Trump ogłosił zamiar odebrania Uniwersytetowi Harvarda 3 miliardów dolarów z federalnych grantów i przekazania tych środków szkołom zawodowym w całym kraju. Trump uzasadnia tę decyzję potrzebą wsparcia edukacji praktycznej oraz oskarżeniami wobec Harvardu o antysemityzm i promowanie „woke” ideologii. Propozycja ta wpisuje się w szerszą ofensywę administracji przeciwko elitarnym uczelniom, obejmującą m.in. zamrożenie funduszy, próby ograniczenia przyjęć studentów zagranicznych oraz kwestionowanie statusu podatkowego uniwersytetu. Harvard odpowiedział pozwami sądowymi, zarzucając rządowi naruszenie konstytucyjnych praw uczelni i próbę ingerencji w jej autonomię akademicką. źródło
Nauka i technologie
1. Chiny budują kosmiczną sieć obliczeniową: nowy etap rywalizacji technologicznej
Chiny rozpoczęły ambitny projekt budowy kosmicznej sieci obliczeniowej, wystrzeliwując pierwsze satelity, które mają uniezależnić przetwarzanie danych od infrastruktury naziemnej. Nowa konstelacja ma umożliwić bezpośrednie przetwarzanie informacji w przestrzeni kosmicznej, eliminując potrzebę przesyłania danych na Ziemię i z powrotem. To rozwiązanie nie tylko zwiększa efektywność, ale także oferuje potencjalne korzyści militarne, zwłaszcza w kontekście wyścigu technologicznego z USA. Chińska inicjatywa może znacząco wpłynąć na globalną równowagę sił w dziedzinie technologii i bezpieczeństwa. źródło
2. Roboty w kuchni: Korea Południowa stawia na automatyzację gastronomii
W Korei Południowej roboty-kucharze stają się coraz powszechniejszym elementem gastronomii. Państwowa firma Korea Expressway Corporation wprowadziła automatyczne systemy gotowania w restauracjach przy autostradach, takich jak Munmak w prowincji Gangwon-do. Trzy roboty opracowane przez Chef Robot Tech serwują 150 dań na godzinę, umożliwiając całodobową obsługę. Jednakże, uproszczenie menu i zmniejszenie roli personelu budzą obawy o przyszłość zatrudnienia w branży. Eksperci ostrzegają, że brak odpowiednich działań może prowadzić do zwiększenia nierówności społecznych i deprywacji pracowników. źródło
3. Witamina D spowalnia proces starzenia – nowe dowody naukowe
Najnowsze badania wskazują, że suplementacja witaminą D może spowolnić proces biologicznego starzenia się organizmu. Analiza danych z długoletniego badania VITAL wykazała, że codzienne przyjmowanie witaminy D3 w dawce 2000 IU pomaga utrzymać długość telomerów – ochronnych końcówek DNA, których skracanie się jest naturalnym procesem związanym z wiekiem. Suplementacja witaminą D3 spowolniła skracanie telomerów o równowartość trzech lat biologicznego starzenia w porównaniu z grupą placebo. Dodatkowo, witamina D wykazuje działanie przeciwzapalne i może obniżać ryzyko chorób związanych z wiekiem, takich jak nowotwory czy choroby autoimmunologiczne. źródło
4. GPT-4.5 przechodzi test Turinga – AI coraz bliższa ludzkiej inteligencji
Model językowy GPT-4.5 firmy OpenAI przeszedł test Turinga, wykazując zdolność do prowadzenia rozmowy nieodróżnialnej od ludzkiej w 73% przypadków. Badanie przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego objęło cztery duże modele językowe: ELIZA, GPT-4o, LLaMa-3.1-405B i GPT-4.5. Uczestnicy eksperymentu, pełniący rolę przesłuchujących, prowadząc jednoczesne rozmowy z człowiekiem i chatbotem, mieli za zadanie wskazać, który rozmówca jest człowiekiem. GPT-4.5 został błędnie zidentyfikowany jako człowiek w 73% przypadków, co stanowi istotny krok w kierunku rozwoju sztucznej inteligencji zdolnej do bardziej naturalnej interakcji z ludźmi. źródło
No responses yet