Polityka i konflikty międzynarodowe
1. Greta Thunberg porwana przez izraelskie służby podczas misji humanitarnej
W dniu 9 czerwca 2025 roku izraelskie siły zbrojne przejęły jacht Madleen, który płynął z pomocą humanitarną do Strefy Gazy. Na pokładzie znajdowała się szwedzka aktywistka Greta Thunberg oraz 11 innych działaczy, w tym francuska europosłanka Rima Hassan. Izraelskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych określiło misję jako „selfie z celebrytami” i zapowiedziało deportację pasażerów do ich krajów macierzystych. Thunberg w krótkim nagraniu stwierdziła, że została porwana przez izraelskie służby na wodach międzynarodowych, co zostało potępione przez organizację Adalah jako naruszenie prawa międzynarodowego. Izrael uzasadniał operację koniecznością utrzymania blokady morskiej w celu powstrzymania dostaw broni dla Hamasu. źródło
2. Duda na X: postkomuniści i liberałowie chcą ukraść wybory
Prezydent Andrzej Duda ostrzegł na swoim profilu w serwisie X, że „postkomuniści do spółki z liberalno‑lewicowymi chcą przekręcić ostatnie, rozstrzygnięte już wybory prezydenckie” i zaapelował do wyborców o czujność oraz obronę demokracji. Jego słowa padły w kontekście ujawnionych anomalii w wynikach głosowania w kilkunastu komisjach wyborczych. Według danych, choć doszło do pomyłek – częściej na korzyść Karola Nawrockiego – skala błędów była zbyt mała, by wpłynąć na ostateczny wynik wyborów. Politolog Rafał Chwedoruk ocenił wpis Dudy jako próbę przypomnienia o sobie i apelował do prezydenta o większą powściągliwość. Zwycięzca drugiej tury, Karol Nawrocki, uzyskał 50,89 % głosów, a jego przewaga nad Rafałem Trzaskowskim wyniosła około 370 tys. głosów. źródło
3. Teheran: przechwyciliśmy „skarbnicę” nuklearnych akt Izraela
Iran ogłosił, że zdobył ogromny zbiór tajnych dokumentów dotyczących izraelskiego programu nuklearnego, które mają zostać wkrótce ujawnione. Minister wywiadu Esmail Khatib twierdzi, że materiały zawierają informacje o obiektach nuklearnych Izraela oraz dane powiązane z USA i Europą, choć nie przedstawiono żadnych dowodów. Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (IAEA) sprawdza, czy dokumenty mogą dotyczyć monitorowanego izraelskiego ośrodka badawczego. Tymczasem Iran szykuje się na ewentualną rezolucję IAEA dotyczącą naruszeń zobowiązań nuklearnych, co może skutkować ponownym nałożeniem sankcji przez ONZ. źródło
4. Nowa strategia USA: Trump łagodzi politykę wobec Pekinu
Prezydent USA Donald Trump zmienia strategię wobec Chin, upoważniając zespół negocjacyjny do zniesienia niedawnych restrykcji na eksport szerokiego zakresu technologii i produktów. Decyzja ta jest traktowana jako „as w rękawie” w rozmowach z Pekinem, mających na celu złagodzenie napięć handlowych. Ostatnie ograniczenia obejmowały m.in. silniki odrzutowe, oprogramowanie do produkcji układów scalonych oraz gaz etanowy. Zmiana kursu może być odpowiedzią na chińskie restrykcje eksportowe na metale ziem rzadkich, które uderzyły w amerykański przemysł po nałożeniu przez USA wysokich ceł w maju. Administracja liczy na szybkie rezultaty w negocjacjach, które rozpoczęły się w Londynie. źródło
5. Sejm wstrzymuje prace nad półrocznym vacatio legis w podatkach
Sejm zawiesił prace nad projektem wprowadzającym półroczne vacatio legis w podatkach, przewidzianym w ramach deregulacji. Biuro Legislacyjne Sejmu zgłosiło wątpliwości konstytucyjne dotyczące projektu, wskazując na niezgodność z hierarchią źródeł prawa oraz potencjalne problemy interpretacyjne. Wiceminister finansów Jarosław Neneman zadeklarował otwartość na dalszą dyskusję, jednak projekt został wstrzymany. Prace nad innymi elementami deregulacji, takimi jak wprowadzenie domniemania niewinności podatników, są kontynuowane. źródło
Gospodarka i społeczeństwo
1. Eksport Chin do USA z największym spadkiem od pandemii – ok. 35 %
W maju eksport Chin do USA spadł aż o 34–35 % rok do roku – to największy spadek od lutego 2020 roku. W tym samym czasie całkowity chiński eksport w dolarach wzrósł o 4,8 %, wspierany głównie przez rynki Azji Południowo-Wschodniej i UE. Spadek wynika z nałożonych przez USA ceł (do 145 %) oraz prowadzonych od maja rozmów handlowych, które mimo krótkotrwałego rozejmu nie zdążyły zahamować spowolnienia. Ponadto słabe dane wewnątrz Chin: import w dół o 3,4 %, presja deflacyjna nasila się, co skłoniło Pekin do złagodzenia polityki pieniężnej. źródło
2. Zadłużenie młodych wzrosło czterokrotnie. Influencerzy w ogniu krytyki
Zadłużenie młodych Polaków w wieku 18–20 lat wzrosło w ciągu roku niemal czterokrotnie – z 10,4 mln zł do 38,8 mln zł. Liczba dłużników w tej grupie podwoiła się, osiągając ponad 19 tys. osób. Młodzi często kupują na raty drogie produkty promowane przez influencerów – jak smartfony, kosmetyki czy ubrania – zamiast opłacać rachunki i zobowiązania. Najwięcej zaległości dotyczy usług telekomunikacyjnych, pożyczek, mandatów i opłat sądowych. Eksperci alarmują, że młodym brakuje świadomości finansowej, a ich decyzje napędzane są presją rówieśniczą i mediami społecznościowymi. źródło
3. 6 sierpnia zniesienie podatku od zysków kapitałowych – co to oznacza dla Polaków?
Od 6 sierpnia 2025 roku w Polsce zostanie zniesiony podatek od zysków kapitałowych, potocznie nazywany „podatkiem Belki”. Podatek ten został wprowadzony w 2002 roku jako doraźne rozwiązanie w odpowiedzi na trudną sytuację finansową państwa, jednak przez lata stał się jednym z najbardziej znienawidzonych obciążeń fiskalnych. Jego likwidację zapowiedział nowo wybrany prezydent Karol Nawrocki, a projekt rządowy jest na finiszu. Eksperci wskazują, że zniesienie podatku może zwiększyć poziom oszczędności Polaków, którzy obecnie często nie widzą sensu w ich gromadzeniu z powodu obciążeń podatkowych. źródło
4. Ukraiński jako drugi język obcy – rewolucja w polskiej szkole
W Polsce trwa przygotowanie do wprowadzenia języka ukraińskiego jako drugiego języka obcego w szkołach podstawowych i średnich. Decyzja podyktowana jest obecnością ponad pół miliona ukraińskich dzieci w polskim systemie edukacji, które obecnie często nie mają dostępu do nauki języka ojczystego. Ministerstwo edukacji we współpracy z Instytutem Slawistyki PAN opracowuje program, obejmujący klasy VII–VIII oraz liceum, a w planach jest także uwzględnienie ukraińskiego na egzaminie ósmoklasisty. Przewiduje się, że zmiana wejdzie w życie w latach 2026–2027, co ma wzmocnić tożsamość kulturową dzieci i stworzyć możliwości zatrudnienia dla ukraińskich nauczycieli. źródło
5. Nowe zasady dla pasażerów lotniczych – dłuższe opóźnienia, wyższe opłaty za bagaż
Unia Europejska planuje zmiany w przepisach dotyczących lotów, które mogą wpłynąć na prawa pasażerów. Proponowane zmiany obejmują wydłużenie progów czasowych opóźnień, po których podróżni mogliby ubiegać się o odszkodowanie. Dla lotów wewnątrz Unii lub na dystansach do 3,5 tys. km, rekompensata byłaby możliwa dopiero po 4 godzinach opóźnienia, a dla tras powyżej 3,5 tys. km – po 6 godzinach. Dodatkowo, zmieniają się zasady dotyczące bagażu podręcznego – bezpłatna będzie tylko jedna niewielka sztuka bagażu, a za większe przedmioty przewoźnicy będą mogli pobierać opłaty. Propozycje te spotkały się z krytyką organizacji konsumenckich, które uważają, że zmniejszają one prawa pasażerów i zwiększają koszty podróży. źródło
Nauka i technologie
1. Kosmiczny pociąg nad planetą – 26 nowych Starlinków na orbicie
SpaceX przeprowadziło udany start rakiety Falcon 9 z Kalifornii, wynosząc na niską orbitę kolejne 26 satelitów Starlink. W trakcie lotu formacja satelitów była widoczna z Ziemi jako świetlny „kosmiczny pociąg”. Podczas startu uspokajano mieszkańców o możliwym huku, a transmisja na żywo relacjonowała całe wydarzenie. Po zakończeniu misji pierwszy stopień rakiety wrócił na Ziemię, lądując na platformie „Of Course I Still Love You”. W bieżącym roku SpaceX przeprowadziło już co najmniej 51 startów Starlinków na łącznie 69 misji rakiet typu Falcon 9. źródło
2. Media społecznościowe a zdrowie psychiczne młodych Polaków – wyniki badania CBOS
Badanie CBOS przeprowadzone pod koniec 2024 roku wskazuje na związek między czasem spędzanym w mediach społecznościowych a samopoczuciem psychicznym młodych Polaków. Spośród osób korzystających z tych mediów do dwóch godzin dziennie, 61% ocenia swoje zdrowie psychiczne pozytywnie. Natomiast wśród tych, którzy spędzają w sieci co najmniej trzy godziny dziennie, tylko 27% ma pozytywne odczucia względem swojego dobrostanu. Dodatkowo, osoby, które często publikują idealizowane treści, mimo złego nastroju, częściej deklarują uczucie nieszczęścia. Badanie objęło osoby w wieku 18–44 lata, w tym przedstawicieli pokolenia Z i milenialsów. źródło
3. Badania: Zbyt restrykcyjna dieta może prowadzić do depresji
Najnowsze badania przeprowadzone przez specjalistów z University of Toronto wskazują, że zbyt restrykcyjna dieta może prowadzić do depresji lub nasilać jej objawy, zwłaszcza u mężczyzn. Analiza danych z National Health and Nutrition Examination Survey, obejmująca 28 525 osób, wykazała, że osoby stosujące monotonne diety z deficytem kalorycznym częściej zgłaszały objawy depresji. Eksperci podkreślają, że kluczowe znaczenie ma jakość spożywanych produktów – dieta bogata w wysoko przetworzoną żywność zwiększa ryzyko depresji, podczas gdy dieta śródziemnomorska, bogata w błonnik, witaminy i kwasy tłuszczowe omega-3, może działać przeciwdepresyjnie. Zaleca się unikanie drastycznych ograniczeń żywieniowych i konsultację z dietetykiem przed wprowadzeniem zmian w diecie. źródło
4. Zwierzęta regularnie spożywają alkohol – zaskakujące wyniki badań
Najnowsze badania wskazują, że spożycie alkoholu wśród zwierząt, w tym ptaków, jest powszechniejsze, niż wcześniej sądzono. Etanol, naturalny produkt fermentacji owoców i nektaru, jest obecny w niemal każdym ekosystemie, co sprawia, że wiele zwierząt żywiących się tymi produktami regularnie spożywa alkohol. Wśród ptaków, takich jak jemiołuszki, szpaki czy papugi, zaobserwowano upodobanie do sfermentowanych owoców, co może prowadzić do objawów przypominających upojenie alkoholowe. Przykładem jest kosa, który po spożyciu sfermentowanych jagód jarzębiny wykazywał objawy zatrucia alkoholowego, takie jak chwianie się i utrata równowagi. Naukowcy sugerują, że zdolność do metabolizowania alkoholu może być wynikiem ewolucyjnych przystosowań, umożliwiających zwierzętom spożywanie sfermentowanych pokarmów bez negatywnych konsekwencji zdrowotnych. źródło
No responses yet