Polityka i konflikty międzynarodowe
1. Teheran w ogniu: Izrael uderza w ministerstwa i obiekty nuklearne Iranu
Izraelskie siły zaatakowały cele w Teheranie i innych regionach Iranu, uderzając w ministerstwa, bazy wojskowe oraz infrastrukturę nuklearną. Eksplozje sparaliżowały stolicę – zginęło co najmniej 128 osób, a ponad 900 zostało rannych. Izrael tłumaczy atak próbą powstrzymania irańskiego programu jądrowego. Iran odpowiedział zmasowanym ostrzałem rakietowym i dronowym, który w większości został przechwycony przez izraelską i amerykańską obronę. Społeczność międzynarodowa, w tym G7 i Polska, wyraża zaniepokojenie sytuacją. źródło
2. MSZ organizuje ewakuację Polaków z Izraela – wyjazd przez Jordanię lub Egipt
W związku z zaostrzającą się sytuacją na Bliskim Wschodzie, część Polaków przebywających w Izraelu wyraziła chęć opuszczenia kraju. Ministerstwo Spraw Zagranicznych poinformowało, że planowana jest ewakuacja obywateli RP na poniedziałek lub wtorek, z wykorzystaniem przejść granicznych w Jordanii lub Egipcie. Ewakuacja ma charakter odpłatny i jest organizowana przez konsulat w Tel Awiwie. Rzecznik MSZ Paweł Wroński zaznaczył, że obecnie możliwe jest opuszczenie Izraela drogą lądową lub morską, a resort będzie reagował stosownie do okoliczności. Jednocześnie przestrzegał przed podróżami do regionu, podkreślając, że polskie placówki w Teheranie i Tel Awiwie monitorują sytuację i pracują normalnie, choć w warunkach stanów nadzwyczajnych. źródło
3. Iran grozi blokadą kluczowej cieśniny
Iran zagroził zamknięciem strategicznej Cieśniny Ormuz, przez którą przepływa około jednej czwartej światowego handlu ropą naftową. To reakcja na izraelskie ataki na irańskie cele wojskowe i jądrowe. W wyniku napięć ceny ropy WTI wzrosły o 7,4%, osiągając 73 USD za baryłkę, a w pewnym momencie przekroczyły 77 USD. Eksperci ostrzegają, że blokada cieśniny może podnieść cenę ropy do 100–120 USD za baryłkę, co wpłynie na globalną gospodarkę i inflację. źródło
4. Największe protesty przeciw Trumpowi od początku drugiej kadencji
W sobotę, 14 czerwca 2025 roku, w około 2 000 miastach USA odbyły się pokojowe protesty pod hasłem „No Kings”, podczas gdy w Waszyngtonie Donald Trump świętował swoje 79. urodziny uczestnicząc w militarnej paradzie z okazji 250. rocznicy armii amerykańskiej. Demonstranci krytykowali jego „autorytarne ekscesy”, forsowaną politykę imigracyjną i wykorzystywanie sił zbrojnych do celów politycznych. Demonstracje przyciągnęły od 5 do 12 mln osób, co czyni je największymi anty-Trumpowskimi protestami w czasie jego drugiej kadencji. źródło
Gospodarka i społeczeństwo
1. Barometr BI: inflacja spada, RPP pod rosnącą presją
Ekonomiści przewidują, że średnioroczna inflacja w 2025 r. wyniesie 3,9 %, a w IV kwartale spadnie do 2,9 % – poniżej celu NBP. Jednocześnie oczekuje się, że główna stopa procentowa spadnie z obecnych 5,25 % do ok. 4,75 % w III kwartale, co zwiększa presję na RPP. W reakcji na ostrożną postawę Rady i prezesa Glapińskiego, ekonomiści dostrzegają warunki do cięć stóp dopiero we wrześniu, choć część prognozuje jeszcze jedno obniżenie do 4,5 % lub niżej do końca roku. Barometr Business Insidera pokazuje również, że wzrost PKB lekko przyspieszy, zatrudnienie może się nieco osłabić, a płace realnie rosną o ok. 4,3 %. źródło
2. LOT blisko umowy z Airbusem – 40 nowych samolotów w grze
Polski przewoźnik PLL LOT jest bliski zawarcia umowy z Airbusem na zakup około 40 samolotów regionalnych A220. Porozumienie może zostać sfinalizowane podczas rozpoczynających się w poniedziałek targów Paris Airshow. Decyzja ta ma kluczowe znaczenie dla rozwoju LOT-u i rozbudowy infrastruktury lotniczej w Polsce, w tym Centralnego Portu Komunikacyjnego. Wybór Airbusa, po rywalizacji z Embraerem, podkreśla strategiczne znaczenie współpracy z europejskim producentem. źródło
3. Szefowa fabryki L’Oréal krytykuje Zielony Ład i chwali Polskę
Giulia Tapella, dyrektorka fabryki L’Oréal Warsaw Plant, wyraziła krytykę wobec nadmiernych regulacji Unii Europejskiej, które jej zdaniem mogą obciążać przedsiębiorstwa i hamować innowacyjność. Podkreśliła, że sektor kosmetyczny, mimo poparcia celów Zielonego Ładu, potrzebuje sprawiedliwego i zrównoważonego podejścia, aby uniknąć nieproporcjonalnego obciążenia. Jednocześnie Tapella zaznaczyła, że Polska pozostaje atrakcyjnym miejscem inwestycyjnym, dzięki kompetentnym pracownikom, niskim kosztom oraz rozwiniętej infrastrukturze przemysłowej. Firma dostrzega również potencjał w polskim biometanie, jednak potrzebuje jasnych regulacji, aby skutecznie inwestować w to rozwiązanie. źródło
4. 169 linii lotniczych zakazanych – UE aktualizuje czarną listę bezpieczeństwa
Komisja Europejska zaktualizowała Unijną Listę Bezpieczeństwa Lotniczego – obecnie 169 linii z 17 państw (m.in. Afganistan, Tanzania, Surinam) oraz 22 rosyjskie i 5 innych operatorów są zakazane w UE z powodu niedostatecznego nadzoru nad bezpieczeństwem. W szczególności wszystkie przewoźnicy z Tanzanii i Surinamu stracili prawo lotów w przestrzeni UE. Dwie dodatkowe linie – Iran Air i Air Koryo – mogą latać wyłącznie przy użyciu określonych typów maszyn. Pasażerowie, którzy wykupili bilety przed wpisem przewoźnika na listę, mogą domagać się zwrotu lub zmiany rezerwacji/ źródło
5. Producent mundurów dla wojska zadebiutuje na warszawskiej giełdzie
Grupa Arlen, producent odzieży ochronnej dla służb mundurowych, przygotowuje się do debiutu na warszawskiej giełdzie. Cena sprzedaży 7,74 mln akcji została ustalona na 35 zł za sztukę, co wycenia oferowany pakiet na 271 mln zł. Cała spółka, przy tej cenie, jest warta około 770 mln zł. Oferowany pakiet stanowi niemal 35% kapitału zakładowego. Oczekiwany dzień debiutu na GPW to 24 czerwca 2025 roku. źródło
6. Złoto drożeje w odpowiedzi na napięcia geopolityczne – cena przekroczyła 3400 USD za uncję
Cena złota wzrosła o 1,2% do 3423,30 USD za uncję, osiągając najwyższy poziom od 22 kwietnia 2025 roku. Wzrost ten jest efektem rosnących napięć geopolitycznych, w tym ataków Izraela na irańskie obiekty nuklearne oraz obaw przed eskalacją konfliktu na Bliskim Wschodzie. Inwestorzy, szukając bezpiecznych aktywów, kierują swoje środki w stronę złota, co dodatkowo napędza jego cenę. Analitycy przewidują dalszy wzrost cen złota, jeśli napięcia będą się utrzymywać lub nasilać. źródło
Nauka i technologie
1. ChatGPT zmienia nasze maniery i relacje – eksperci biją na alarm
Eksperci zauważają, że interakcja z ChatGPT i innymi chatbotami AI zmienia nie tylko pracę i kreatywność, ale również wpływa na nasze zwyczaje społeczne – od manier, poprzez relacje, aż po życie intymne. Ludzie zaczynają mówić do botów „proszę” i „dziękuję”, traktując je jak żywe istoty, co ma chronić ludzką stronę relacji. Fachowcy ostrzegają, że AI może wzmacniać uprzedzenia kulturowe czy rasowe i wrzucać nas w pułapkę nadmiernej zależności emocjonalnej . Jednocześnie widoczne są pozytywne zastosowania – np. wsparcie psychoterapeutyczne – choć wymaga ono ostrożnego podejścia. źródło
2. Nowe badania wskazują na potencjalne ryzyko związane ze spożyciem erytrolu
Nowe badania przeprowadzone przez naukowców z University of Colorado Boulder sugerują, że erytrol, popularny zamiennik cukru, może negatywnie wpływać na zdrowie naczyń krwionośnych mózgu. Eksperymenty wykazały, że substancja ta zwiększa stres oksydacyjny, zakłóca sygnalizację tlenku azotu, zwiększa produkcję peptydów zwężających naczynia krwionośne i zmniejsza zdolność rozpuszczania skrzepów w komórkach śródbłonka ludzkiego mózgu. Naukowcy podkreślają potrzebę dalszych badań w celu pełnego zrozumienia wpływu erytrolu na zdrowie naczyń krwionośnych. Warto zaznaczyć, że wcześniejsze badania również wskazywały na potencjalne ryzyko związane ze spożyciem erytrolu, w tym zwiększone ryzyko zawału serca i udaru mózgu. źródło
3. Wiatr pożera wodę z pól – erozja zagraża 1/3 polskich gruntów
W Polsce aż 1/3 gruntów rolnych narażona jest na erozję wietrzną – proces, w którym wiatr wywiewa z gleby najdrobniejsze cząstki, bogate w próchnicę i wilgoć. To powoduje obniżenie zdolności retencyjnej gleby, wzrost spływu powierzchniowego i gorsze plony. Najbardziej zagrożone są tereny nizin, szczególnie w woj. wielkopolskim (77 %), łódzkim i mazowieckim (~70 %), podczas gdy na południu Polski problem ma mniejszy zakres (ok. 25 %). źródło
No responses yet