Polityka i konflikty międzynarodowe
1. Izrael zgadza się na rozejm w Gazie — rozmowy z Iranem i Arabami w tle
Premier Izraela Benjamin Netanjahu uzgodnił z prezydentem USA Donaldem Trumpem zakończenie wojny w Strefie Gazy w ciągu dwóch tygodni. Plan zawiera elementy polityczne: rozwój Porozumień Abrahamowych i normalizację stosunków z krajami arabskimi, w tym Arabią Saudyjską. Istotną rolę w porozumieniu odgrywają negocjacje ws. izraelskich zakładników oraz presja USA na Iran. Trump ma też przygotować grunt pod szeroko zakrojone porozumienie regionalne. źródło
2. Trzaskowski otrzymał wotum zaufania – Warszawa ma mandat na dalszy rozwój
Podczas czwartkowej sesji, Rada Warszawy udzieliła prezydentowi miasta Rafałowi Trzaskowskiemu wotum zaufania – zagłosowało za 37 radnych, 13 było przeciw, a 5 wstrzymało się od głosu. Trzaskowski przedstawił raport o stanie miasta za 2024 r., podkreślając dynamikę rozwoju Warszawy jako „miasta sukcesu” i zobowiązał się do realizacji działań opartych na trzech filarach: wygodzie, wspólnym wolnym czasie i zieleni. Klub KO stanowczo poparł wotum, natomiast radni PiS i część Lewicy wyrażali zastrzeżenia – wskazywali opóźnienia w inwestycjach takich jak tramwaj na Wilanów czy modernizacja Sali Kongresowej. Trzaskowski zapewnił, że przyjmuje każdą krytykę i prosi o mandat do dalszych działań na rzecz Warszawy jako „stolicy przyszłości”. źródło
3. Jeśli Ziobro nie stawi się, komisja planuje grzywnę, doprowadzenie i drugie uchylenie immunitetu
Komisja śledcza ds. Pegasusa planuje kolejną próbę przesłuchania posła PiS i byłego ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobro 27 czerwca – ma to być jego ostatnia szansa na stawienie się dobrowolnie. Ponieważ już raz uchylono jego immunitet, członkowie komisji spierają się, czy trzeba będzie ponowić tę procedurę przed ewentualnym przymusowym doprowadzeniem. Jeśli Ziobro znów nie przyjdzie, komisja może wystąpić o jego doprowadzenie i grzywnę, a także ponownie złożyć wniosek o uchylenie immunitetu przez Sejm i prokuratora generalnego. Celem komisji jest ustalenie legalności użycia Pegasusa przez służby w latach 2015–2023 oraz wyjaśnienie roli Ziobry w zakupie i stosowaniu tego oprogramowania. źródło
4. Trump naciska na UE: zmiękczyć przepisy klimatyczne w zamian za unikanie ceł
W trakcie rozmów handlowych USA–UE administracja prezydenta Trumpa naciska na złagodzenie dwóch kluczowych przepisów klimatycznych z Europejskiego Zielonego Ładu — dotyczących zrównoważonego łańcucha dostaw i emisji metanu. Lobbing ze strony sektora paliw kopalnych, wspierany przez Trumpa, stanowi element szerszej strategii handlowej mającej uniknąć nałożenia 50-proc. ceł na towary z UE przed 9 lipca. W odpowiedzi Bruksela analizuje ewentualne ustępstwa w taryfach i importach LNG, ale część państw członkowskich i Komisja Europejska stanowczo broni niezależności ustawodawstwa środowiskowego . Równocześnie środowiska ekologiczne i część europejskich mediów alarmują, że to część szerszego trendu deregulacji, który może osłabić ambicje klimatyczne Unii. źródło
Gospodarka i społeczeństwo
1. PZU i Pekao idą na fuzję – term sheet zakłada uwolnienie do 20 mld zł kapitału i reorganizację do 2026
PZU zawarło term sheet z Bankiem Pekao, zapowiadając dwustopniową reorganizację: najpierw wydzielenie działalności operacyjnej ubezpieczeniowej do spółki zależnej, a następnie połączenie holdingu z Pekao – całość ma zakończyć się do czerwca 2026 r. Celem transakcji jest uproszczenie struktury, uwolnienie 15–20 mld zł nadwyżki kapitału dzięki zastosowaniu tzw. duńskiego kompromisu zgodnie z CRR/CRR3 oraz zwiększenie zdolności kredytowej o ok. 200 mld zł. Ponadto połączenie wzmacnia potencjał dywidendowy, przy założeniu utrzymania wypłat powyżej 50% zysku i stabilnej polityki dywidendowej. Nowa grupa bankowo-ubezpieczeniowa, kierowana przez Pekao, zachowa odrębność obu marek i zwiększy efektywność operacyjną, wpierając rozwój kluczowych sektorów gospodarki. źródło
2. Rosyjskie banki pod presją: karty kredytowe i kredyty trudne do spłaty, państwo może interweniować
W Rosji gwałtownie rośnie udział tzw. złych długów – z 3,2 % pod koniec marca do prognozowanych 12,8 % na koniec roku. Banki centralne i komercyjne ostrzegają, że awersja do udzielania kolejnych pożyczek i restrykcyjne rozwiązania mogą wskazywać na zbliżające się „ciche tsunami” bankowego kryzysu. Analitycy Bloomberg sugerują, że rząd może potrzebować wsparcia sektora bankowego w wysokości nawet 50 mld USD, co jest dwukrotnie wyższą kwotą niż przewidziano w budżecie. Wzrasta liczba restrukturyzowanych kredytów detalicznych, w tym kart kredytowych, co potwierdza trudności firm i konsumentów ze spłatą zobowiązań. źródło
3. Banki i SKOK‑i automatycznie otrzymają dane z rejestrów po wydaniu nowego dowodu
Sejm przyjął nowelizację ustawy o informatyzacji, dzięki której obywatel po wymianie dowodu osobistego nie będzie musiał indywidualnie informować banku lub SKOK-u – dane (numer, seria, data ważności) trafią automatycznie do systemów instytucji finansowych. Firmy i instytucje publiczne uzyskają uproszczony dostęp do rejestrów państwowych – PESEL, dowód osobisty, paszport, rejestry pojazdów i kontaktów – bez konieczności decyzji administracyjnej. Banki otrzymają możliwość jednorazowego dostępu do zdjęcia twarzy z Rejestru Dowodów Osobistych w celu weryfikacji tożsamości klienta, przy czym fotografię nie wolno będzie przechowywać przez podmiot weryfikujący. Przewiduje się też powołanie centralnego rejestru Polaków przebywających za granicą, co usprawni działania konsularne i procedury ewakuacyjne poprzez aplikację mObywatel. źródło
4. Odkryto siatkę oszukańczego importu z Chin przez port w Pireusie do UE, również Polska
Prokuratura Europejska (EPPO) oraz służby celne z Bułgarii, Grecji, Francji, Hiszpanii i Portugalii przeprowadziły skoordynowane naloty w porcie w Pireusie i innych lokalizacjach, ujawniając sieć przemytu z Chin do UE. Oszustwa obejmowały zaniżanie wartości i błędne klasyfikowanie tekstyliów, obuwia, e-rowerów i e-skuterów, co pozwoliło wyłudzić ok. 700 mln euro z tytułu ceł i VAT. Towary trafiały następnie na czarny rynek w krajach UE, w tym we Francji, Włoszech i Polsce, po czym dochody były „prane” i odsyłane do Chin. Aresztowano 10 osób, w tym dwóch funkcjonariuszy celnych, a skonfiskowano m.in. 5,8 mln euro, luksusowe dobra, nieruchomości i tysiące kontenerów oraz pojazdów. źródło
5. W maju Chiny wygenerowały tyle OZE, co energia całej Polski
W okresie styczeń–maj 2025 Chiny dodały do swojej sieci rekordowe 198 GW mocy słonecznej i 46 GW wiatrowej – w samym maju przyrost wyniósł 93 GW PV (prawie 100 paneli na sekundę) i 26 GW turbin wiatrowych. Sam majowy przyrost pozwolił wytworzyć tyle energii, co Polska, Szwecja lub ZEA. Zainstalowana moc słoneczna Chin przekroczyła 1000 GW – połowę globalnego kapitału PV . Mimo imponującego rozwoju, firmy OZE w Chinach mierzą się z presją cenową i stratami finansowymi, podczas gdy rząd wykorzystuje rozwój zielonej energetyki jako motor ożywienia gospodarczego oraz platformę dialogu klimatycznego z USA. źródło
Nauka i technologie
1. Polski biosensor kosmosu: ESA wspiera projekt diagnostyczny dla misji kosmicznych
Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) dofinansowała polski projekt firmy SDS Optic kwotą 175 tys. EUR w ramach programu Discovery. Celem jest opracowanie zminiaturyzowanego optycznego biosensora inPROBE z wymiennymi sondami, umożliwiającego nieinwazyjną analizę biomarkerów (w tym nowotworowych) w mikrośrodowisku kosmicznym. Projekt startuje 1 października 2025, zakończy się 31 marca 2027 i obejmuje współpracę z francuskim TRAD Tests & Radiations, który przetestuje urządzenie na promieniowanie kosmiczne. Kompaktowy biosensor umożliwi diagnostykę w czasie rzeczywistym w przestrzeni kosmicznej bez konieczności przygotowywania próbek. źródło
2. Ax‑4: pierwszy polski astronauta na ISS i załoga z pięciu krajów dokowała na stacji
Załoga Axiom Mission 4 (Ax‑4), kierowana przez astronautkę NASA Peggy Whitson, pomyślnie zadokowała na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej – lot odbył się w prywatnej kapsule Crew Dragon „Grace”, wyniesionej rakietą Falcon 9 z Cape Canaveral 25 czerwca. Wśród astronautów znaleźli się Shubhanshu Shukla (Indie), Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska) i Tibor Kapu (Węgry) – wszyscy odbywają swoje pierwsze misje na ISS, a dla Indii i Polski to pierwszy lot od ponad 40 lat. Proces dokowania trwał 28 godzin i zakończył się bez problemów – miękkie złączenie nastąpiło 26 czerwca rano, a potem otwarto włazy dla oficjalnego powitania przez obecną załogę stacji . Załoga spędzi na orbicie około 14 dni, realizując ponad 60 eksperymentów z zakresu badań biomedycznych, technologii kosmicznej i edukacji szkół z 31 krajów. źródło
3. 154 mln dzieci uratowanych przez szczepienia – ale wyszczepialność stanęła w miejscu
Od 1974 roku dzięki rutynowym szczepieniom uratowano globalnie 154 miliony dzieci, co stanowi ogromny sukces w walce z chorobami zakaźnymi. Aż 60 % uratowanych (ok. 94 mln) dotyczyło przypadków odry, najbardziej śmiercionośnej z chorób objętych programami szczepień. Jednak od dwóch dekad poziom wyszczepienia dzieci utrzymuje się na stałym poziomie, bez znaczącego postępu, co stwarza zagrożenie wybuchu epidemii takich jak odra czy polio, WHO i UNICEF apelują o zwiększenie finansowania i przeciwdziałanie ruchom antyszczepionkowym, by do 2030 roku poprawić dostęp do szczepień i zapobiec kolejnym zachorowaniom. źródło
4. Noworodki mają wyższy poziom markera Alzheimera niż chorzy – klucz do leczenia?
Naukowcy z Uniwersytetu w Göteborgu odkryli, że noworodki mają wyjątkowo wysokie poziomy fosforylowanego białka tau (p‑tau217) – nawet wyższe niż pacjenci chorzy na Alzheimera. W badaniu obejmującym ponad 400 uczestników – od wcześniaków po starsze osoby – poziom p‑tau217 u noworodków był szczególnie podwyższony, a następnie spadał w ciągu kilku pierwszych miesięcy życia, dojrzewając do standardowego poziomu. Naukowcy przypuszczają, że białko to odgrywa kluczową rolę w zdrowym rozwoju mózgu, wspomagając wzrost neuronów i formowanie połączeń nerwowych. Badacze podkreślają, że zrozumienie mechanizmów obronnych chroniących noworodki przed neurotoksycznością p‑tau może dostarczyć nowych strategii leczenia choroby Alzheimera. źródło
#prasowka #newsletter #news #informacje #nato #trump #iss
No responses yet