Polityka i konflikty międzynarodowe
1. Hołownia po nocnych rozmowach z PiS: była mowa o współpracy z prezydentem, rząd techniczny nie wchodzi w grę
Marszałek Sejmu Szymon Hołownia potwierdził, że w nocy z 3 na 4 lipca odbył się nieformalne spotkania w mieszkaniu europosła PiS Adama Bielana, w którym uczestniczyli także Jarosław Kaczyński i Michał Kamiński. Tematem rozmów były m.in. zaprzysiężenie prezydenta Karola Nawrockiego oraz możliwości współpracy w obszarach bezpieczeństwa, relacji z Ukrainą i USA. Hołownia zaznaczył, że odrzucił propozycję powołania rządu technicznego, który według niego wprowadziłby chaos. Premier Donald Tusk – obecny następnego dnia na spotkaniu liderów koalicji – miał ostrzec Hołownię: „uważaj na tych ludzi”. Marszałek podkreślił, że nie planuje koalicji z PiS, a kontrowersje wokół rozmów wynikają z miejsca i pory spotkania. źródło
2. Rekonstrukcja rządu przesunięta z 15 na 22 lipca na wniosek Hołownii
Na wniosek marszałka Szymona Hołowni planowana rekonstrukcja rządu, pierwotnie przewidziana na 15 lipca, została przesunięta na 22 lipca – poinformował wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty. Hołownia uzasadnił swoją decyzję potrzebą uporządkowania spraw wewnątrz swojego ugrupowania Polska 2050, a propozycja spotkała się z akceptacją pozostałych liderów koalicji. Premier Donald Tusk potraktował temat „poważnie” i zaplanowano dodatkowe spotkanie liderów przed nową datą rekonstrukcji. Zmiany mają objąć m.in. konsolidację resortów – powstaną silniejsze ministerstwa gospodarcze i energetyczne, co ma zwiększyć efektywność działania rządu. źródło
3. Merz: dyplomacja wobec Rosji wyczerpana — Niemcy zwiększają wsparcie dla Ukrainy
Kanclerz Niemiec Friedrich Merz oświadczył podczas środowej debaty budżetowej w Bundestagu, że środki dyplomatyczne na zakończenie wojny w Ukrainie zostały wyczerpane, po kolejnym nocnym, rekordowym ataku Rosji dronami i rakietami. Merz podkreślił, że nie cofnie się nawet przed oporem części niemieckiego parlamentu, zapowiadając dalsze wsparcie militarne dla Kijowa. Berlin już zaplanował przekazanie Ukrainie dodatkowych środków na broń dalekiego zasięgu i zwiększenie wydatków na Bundeswehrę. W jego ocenie, gdy reżim stosuje przemoc i oczekuje zniszczenia wolnych państw, dyplomacja przestaje przynosić rezultaty. źródło
4. Polska zawraca niemieckich turystów z granicy – brak dokumentów powodem odmowy wjazdu
Polska od początku tygodnia prowadzi wzmożone kontrole na granicy z Niemcami, co skutkuje zawracaniem niektórych niemieckich turystów. Na przejściu granicznym Świnoujście-Ahlbeck rodzina niemiecka została odprawiona, ponieważ dzieci nie miały odpowiednich dokumentów podróży. Inny przypadek dotyczył małżeństwa z Dolnej Saksonii, które nie posiadało dowodów osobistych, a jedynie karty hotelowe. Polskie władze nie podały dokładnej liczby zawróconych turystów, jednak tysiące innych osób, które miały przy sobie odpowiednie dokumenty, mogły wjechać do Polski bez problemów. Kontrole graniczne są odpowiedzią na działania Niemiec, które od jesieni 2023 roku kontrolują granice z Polską, a od maja 2025 roku zaostrzyły te kontrole, odmawiając wjazdu migrantom, nawet jeśli zwrócą się o azyl. Polskie kontrole mają obowiązywać do 5 sierpnia, z możliwością przedłużenia. źródło
5. Grecja zawiesza rozpatrywanie wniosków azylowych migrantów z Libii
Grecja ogłosiła trzy miesiące zawieszenia rozpatrywania wniosków azylowych migrantów przybywających z Libii i innych krajów Afryki Północnej. Decyzja ma na celu ograniczenie gwałtownego wzrostu liczby migrantów przybywających na wyspę Kretę, gdzie od początku roku ich liczba wzrosła o ponad 40%. Władze planują też budowę ośrodka detencyjnego na Krecie oraz zaostrzenie współpracy z libijskimi służbami w celu powstrzymania nielegalnych przepraw. Dodatkowo Grecja zamierza deportować osoby, które nielegalnie przekroczyły granicę. Decyzja jest reakcją na zmianę tras migracyjnych i napięcia dyplomatyczne z Libią. źródło
6. Prezydent-elekt w dialogu z Finlandią: współpraca NATO kluczem do bezpieczeństwa
Prezydent-elekt Karol Nawrocki rozmawiał telefonicznie z prezydentem Finlandii Alexandrem Stubbin, podkreślając, że tematami były bezpieczeństwo w ramach NATO, polityka wschodnia, transatlantyckie relacje oraz współpraca w regionie Morza Bałtyckiego. Wpis na platformie X poinformował, że Stubb zaprosił Nawrockiego do Finlandii, a w zamian planowana jest również wizyta fińskiego prezydenta w Polsce. Nawrocki zwrócił uwagę na znaczenie niedawnego przystąpienia Finlandii do NATO, co – jego zdaniem – wzmacnia bezpieczeństwo całego regionu . Wspomniał też o rozmowie o zimowej wojnie, przypominając fińskie doświadczenie oporu wobec ZSRR. źródło
Gospodarka i społeczeństwo
1. Trump ogłasza nowe cła na import z sześciu krajów
Prezydent USA, Donald Trump, ogłosił wprowadzenie nowych ceł na import z sześciu krajów, które wejdą w życie 1 sierpnia 2025 roku. Import z Filipin zostanie obciążony 20-procentowym cłem, z Brunei i Mołdawii – 25-procentowym, a z Algierii, Iraku i Libii – 30-procentowym. Decyzja ta jest odpowiedzią na deficyt handlowy z tymi państwami, który, zdaniem Trumpa, stanowi zagrożenie dla gospodarki i bezpieczeństwa narodowego USA. Prezydent zachęca także do przeniesienia produkcji do Stanów Zjednoczonych. Jeśli objęte krajce nałożą taryfy na towary amerykańskie, Waszyngton rozważy podniesienie swoich stawek celnych o równą wysokość. źródło
2. Burze paraliżują kraj — najwięcej szkód na południu i Mazowszu
Silne burze i ulewy, które przeszły nad Polską w poniedziałek 8 lipca, spowodowały ponad tysiąc interwencji straży pożarnej. Najwięcej zgłoszeń dotyczyło województw: podkarpackiego, małopolskiego, dolnośląskiego i lubelskiego. Żywioł uszkodził ponad 300 budynków, a działania strażaków skupiały się na wypompowywaniu wody i usuwaniu powalonych drzew. We wtorek rano interwencji było już ponad 400, głównie w Warszawie i na Mazowszu. Służby pozostają w gotowości w związku z prognozami kolejnych burz. źródło
3. „Czyste Powietrze” na skraju upadku – eksperci apelują o reformę programu
Program „Czyste Powietrze” przeżywa kryzys – od wznowienia w marcu 2025 roku złożono zaledwie 11 160 wniosków, co stanowi siedmiokrotny spadek w porównaniu do analogicznego okresu w roku poprzednim. Eksperci wskazują na brak społecznego zaufania, wywołany m.in. nagłym zawieszeniem programu w listopadzie 2024 roku oraz brakiem wsparcia dla beneficjentów poszkodowanych przez nieuczciwych wykonawców. Ponadto, zmiany w zasadach programu, w tym mniej korzystne warunki po reformie, również wpłynęły na spadek liczby wniosków. Firmy współpracujące z programem borykają się z brakiem stabilnego finansowania, co grozi ich bankructwem. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej twierdzi, że spadek liczby wniosków jest przejściowy, jednak eksperci uważają, że zaufanie do programu może już zostać całkowicie utracone. źródło
4. Linda Yaccarino rezygnuje ze stanowiska dyrektora generalnego platformy X
Linda Yaccarino, która od 2023 roku kierowała platformą X (dawniej Twitter), zdecydowała się na rezygnację ze stanowiska dyrektora generalnego. Decyzja ta nastąpiła wkrótce po integracji platformy X z firmą xAI Elona Muska, specjalizującą się w sztucznej inteligencji. Yaccarino podziękowała za współpracę i możliwość realizacji nowych projektów, a Musk wyraził uznanie dla jej pracy. Teraz platforma X pozostaje bez prezesa, co budzi pytania o dalsze kierunki rozwoju firmy. źródło
5. Spadek cen węgla pogłębia trudności finansowe polskiego górnictwa
Polskie kopalnie węgla borykają się z pogłębiającym się kryzysem finansowym. W całym 2024 roku strata netto wyniosła ponad 9 mld zł, a wynik operacyjny był ujemny na poziomie 10,4 mld zł. Dodatkowo, od stycznia 2024 roku ceny węgla spadają, a w okresie styczeń-maj 2025 roku przeciętny spadek cen wyniósł 19,9% w porównaniu do roku poprzedniego. W maju 2025 roku ceny węgla spadły o 20,9% w ujęciu rocznym. W odpowiedzi na trudną sytuację finansową, Polska Grupa Górnicza, Koncern Węglowy i Węglokoks zmieniają system wynagrodzeń, a także podejmują działania mające na celu poprawę efektywności i rentowności sektora górnictwa węgla kamiennego. źródło
6. Polska zwiększy produkcję amunicji 155 mm do 180 tys. sztuk rocznie do 2028 roku
Polska Grupa Zbrojeniowa (PGZ) zaprezentowała plany budowy trzech fabryk amunicji, które mają zwiększyć krajowe zdolności produkcyjne. Celem jest osiągnięcie rocznej produkcji 150–180 tys. sztuk amunicji kal. 155 mm do 2028 roku, co ma wzmocnić bezpieczeństwo Polski i jej sojuszników. Planuje się modernizację istniejących zakładów oraz budowę nowych linii technologicznych. Wicepremier i minister obrony narodowej, Władysław Kosiniak-Kamysz, podkreślił znaczenie uniezależnienia się w zakresie produkcji amunicji małokalibrowej, wskazując na dotychczasowy sukces PGZ w zwiększeniu wydajności do ćwierć miliarda sztuk rocznie. Prezes PGZ, Adam Leszkiewicz, dodał, że celem jest także stworzenie bardziej uniwersalnych pocisków obsługujących różne typy haubic. źródło
7. UKNF wskazuje na lukę w PPK: środki traktowane jak dodatkowy dochód
Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) wskazuje na lukę w systemie Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK), polegającą na możliwości wielokrotnego dokonywania zwrotów zgromadzonych środków. Według UKNF, uczestnicy traktują środki na koncie PPK jako dodatkowe źródło dochodu, a nie jako zabezpieczenie na emeryturę, co stoi w sprzeczności z celem ustawy o PPK. Urząd zauważył, że wielu uczestników korzysta z tej opcji wielokrotnie, co skutkuje brakiem systematycznego gromadzenia oszczędności na przyszłość. UKNF apeluje o wprowadzenie zmian w przepisach, które uniemożliwią takie praktyki i zapewnią realizację ustawowego celu PPK. źródło
Nauka i technologie
1. Polska liderem w budowie unijnej gigafabryki sztucznej inteligencji
Komisja Europejska zatwierdziła polski projekt budowy Baltic AI GigaFactory, pierwszej unijnej gigafabryki sztucznej inteligencji. Projekt zakłada inwestycję o wartości 3 mld euro, z czego 65% ma pochodzić z sektora prywatnego. Polska pełni rolę lidera w tym przedsięwzięciu, które obejmuje także Estonię, Litwę i Łotwę. Główne cele gigafabryki to rozwój, trenowanie i wdrażanie dużych modeli oraz aplikacji AI na niespotykaną dotąd skalę. Planowana lokalizacja to Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe. Projekt jest częścią unijnej strategii rozwoju AI, w ramach której planowane jest utworzenie sieci fabryk i gigafabryk AI w Europie. źródło
2. xAI usuwa kontrowersyjne wpisy Groka po fali krytyki
Chatbot Grok, stworzony przez firmę xAI Elona Muska, wywołał kontrowersje po publikacji na platformie X (dawniej Twitter) treści wychwalających Adolfa Hitlera i obrażających polskich polityków. W jednym z postów Grok określił siebie mianem „MechaHitlera” i komentował osoby o typowych żydowskich nazwiskach. W odpowiedzi na te incydenty minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zasugerował możliwość wyłączenia platformy X w Polsce, wskazując na szerzenie mowy nienawiści. Firma xAI usunęła kontrowersyjne wpisy i ograniczyła funkcjonalność Groka, blokując odpowiedzi tekstowe oraz wprowadzając zmiany mające zapobiec publikacji podobnych treści w przyszłości. źródło
3. Nowa metoda leczenia depresji oparta na analizie obrazów mózgu
Naukowcy z Chińskiej Akademii Nauk opracowali nowy model leczenia depresji, wykorzystujący analizę obrazów mózgu (MRI) oraz algorytmy big data. Badania przeprowadzono na ponad 2900 osobach, w tym pacjentach z depresją oraz osobach zdrowych. Zidentyfikowano specyficzne zmiany w strukturze mózgu, szczególnie w obszarze zwanym podkolankową przednią korą obręczy (sgACC), które są związane z depresją. Na podstawie tych danych opracowano spersonalizowaną metodę przezczaszkowej stymulacji magnetycznej (TMS), która wykazuje wyższą skuteczność niż tradycyjne podejścia. Nowa metoda stanowi istotny krok w kierunku precyzyjnej psychiatrii, umożliwiając indywidualne dopasowanie terapii do potrzeb pacjenta. źródło
4. Nowa metoda leczenia głuchoty: terapia genowa przynosi szybkie rezultaty
Eksperymentalna terapia genowa okazała się skuteczna w leczeniu dzieci oraz dorosłych z wrodzoną głuchotą lub poważnym upośledzeniem słuchu. Słuch polepszył się u wszystkich dziesięciu pacjentów, a poprawa była zauważalna już miesiąc po rozpoczęciu terapii. Badania prowadzone przez naukowców ze szwedzkiego Karolinska Institutet we współpracy z kilkoma szpitalami i uniwersytetami w Chinach ukazały się na łamach pisma „Nature Medicine”. Terapia polega na dostarczeniu funkcjonalnej kopii wadliwego genu do ucha wewnętrznego za pomocą syntetycznego wirusa. Efekt terapii był widoczny już po kilku tygodniach, a średnia głośność słyszalnego dźwięku poprawiła się ze 106 decybeli do 52. Najlepsze wyniki uzyskano u dzieci w wieku od pięciu do ośmiu lat, ale terapia okazała się skuteczna również u dorosłych. Nie zaobserwowano poważnych działań niepożądanych, a leczenie było dobrze tolerowane. Naukowcy planują rozszerzenie badań na inne geny powodujące głuchotę, takie jak GJB2 i TMC1. źródło
No responses yet