Polityka i konflikty międzynarodowe
1. Tajlandia i Kambodża zawarły bezwarunkowe zawieszenie broni po pięciodniowym konflikcie
W poniedziałek Tajlandia i Kambodża ogłosiły bezwarunkowe zawieszenie broni, które weszło w życie o północy czasu lokalnego. Porozumienie zostało osiągnięte po rozmowach w Malezji z udziałem premierów obu krajów oraz przewodniczącego ASEAN, Anwara Ibrahima. Negocjacje miały na celu zakończenie pięciodniowego konfliktu granicznego, który wybuchł 24 lipca w spornych rejonach granicznych, prowadząc do wymiany ognia i bombardowań. Obie strony zadeklarowały gotowość do powrotu do normalności i podjęcia kroków w celu trwałego pokoju. źródło
2. Nowy termin: Trump daje Putinowi 10 dni na pokój, grozi taryfami
Prezydent USA Donald Trump w poniedziałek znacząco skrócił termin ultimatum dla Rosji — zamiast 50 dni dał Władimirowi Putinowi tylko 10–12 dni na osiągnięcie porozumienia pokojowego ws. Ukrainy, grożąc taryfami do 100% dla Rosji i jej partnerów handlowych. Trump wyraził frustrację brakiem postępów i kontynuowanymi atakami na miasta ukraińskie, szczególnie na Kijów. Były prezydent Rosji, Dmitrij Miedwiediew, ostrzegł, że takie ultimatum może doprowadzić nie tylko do konfliktu Rosja–Ukraina, ale nawet między USA a Rosją. Ukraina przyjęła skrócony termin z aprobatą, wskazując, że pokazuje siłę i determinację, którą jej zdaniem rozumie tylko Kreml. źródło
3. Marszałek Sejmu czeka na przesłuchanie — chodzi o sugestie opóźnienia zaprzysiężenia
W najbliższych dniach lub tygodniach planowane jest przesłuchanie marszałka Sejmu Szymona Hołowni jako świadka w związku z jego wypowiedziami o „zamachu stanu” – poinformował prokurator Piotr Antoni Skiba. Hołownia powiedział w Polsat News, że sugerowano mu opóźnienie zaprzysiężenia prezydenta Karola Nawrockiego, co miało stanowić formę „zamachu stanu”. Wniosek o przesłuchanie wpłynął do prokuratury od mec. Bartosza Lewandowskiego, działającego w związku z zawiadomieniem prezesa TK. Prokuratura zaznacza, że przesłuchanie odbędzie się bez zakłócania prac parlamentu, dostosowując się do dyspozycji marszałka. Po przesłuchaniu zostanie podjęta decyzja, czy materiały zostaną dołączone do już trwającego śledztwa dotyczącego zamachu stanu, czy staną się podstawą odrębnego postępowania. źródło
4. Przewrót w KRRiT: Świrski odwołany przez nominatów PiS
W poniedziałek Maciej Świrski został odwołany z funkcji przewodniczącego KRRiT przez pozostałych członków Rady, którzy mają większość wyznaczonych przez PiS – decyzja zapadła jednogłośnie czwórką głosów, na wniosek Marzeny Paczuskiej. Nową szefową KRRiT mianowano Agnieszkę Glapiak, a jej zastępczynią Hannę Karp – obie również wskazane przez politycznych nominatów PiS. Świrski odrzuca legalność tej decyzji, twierdząc, że tylko przewodniczący ma prawo zwoływać posiedzenia Rady, a sama procedura została przeprowadzona bez podstawy prawnej. W piątek Sejm przyjął uchwałę o pociągnięciu go do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu, co skutkuje jego zawieszeniem w obowiązkach, choć Trybunał Konstytucyjny zakwestionował legalność głosowania. źródło
5. USA planują wycofać do 30 % wojsk z Europy. Co dalej z obroną NATO?
Stany Zjednoczone rozważają redukcję liczebności swych wojsk w Europie o do 30%, co może oznaczać wycofanie nawet ok. 20–30 tys. żołnierzy — informuje Politico, powołując się na anonimowego urzędnika NATO. Obecna liczba amerykańskich żołnierzy na kontynencie szacowana jest na około 90–100 tys., z silną obecnością w Niemczech (ok. 35 tys.). Zgodnie z planem, decyzja zostanie zawarta w globalnym przeglądzie sił Pentagonu, zaplanowanym na wrzesień — rozmowy z sojusznikami mają być przeprowadzone „bez niespodzianek” i w skoordynowany sposób. Generał Christopher Cavoli ostrzega jednak, że jakiekolwiek cięcia mogą osłabić zdolności obronne NATO i zagrażać zdolnościom operacyjnym na wschodniej flance. źródło
6. Nowe drony Rosji mogą uderzać w cele z odległości ponad 300 km – testy na Bałtyku
W poniedziałek Ministerstwo Obrony Rosji opublikowało w mediach społecznościowych nagrania z testów nowych dronów morskich typu kamikaze przeprowadzonych na Morzu Bałtyckim. Na wideo widać uderzenie drona w jeden ze statków, które kończy się potężną eksplozją. Rosyjscy blogerzy twierdzą, że nowy typ dronów wypuszczany jest z okrętów wojennych i może trafiać cele z odległości ponad 300 km, co oznacza możliwość uderzenia w Odessę z terenu okupowanego Krymu. Ministerstwo poinformowało również o przeprowadzeniu ćwiczeń operacyjnych „Lipcowy Sztorm” na wodach Bałtyku, w których uczestniczyły siły Floty Północnej, Floty Pacyfiku, Floty Bałtyckiej oraz Flotylli Kaspijskiej, w tym ponad 150 okrętów wojennych i statków wspierających, 120 samolotów oraz 10 przybrzeżnych okrętów podwodnych. źródło
Gospodarka i społeczeństwo
1. Początek tygodnia pod kreską: WIG20 zaliczył najgorszą sesję od maja
W poniedziałek warszawska giełda zanotowała gwałtowny spadek – WIG20 stracił 1,9%, co oznaczało jego najgorszą sesję od maja. Choć początek dnia przyniósł niemal rekordowe poziomy indeksu (blisko 3 000 pkt), to przewaga podaży w drugiej części sesji zepchnęła notowania wyraźnie w dół. Jednocześnie dolar umocnił się wobec złotego o ponad 1,5%, co dodatkowo pogłębiło presję na krajowy rynek akcji. Na nastroje inwestorów negatywnie wpłynęło również rozczarowanie warunkami porozumienia handlowego między UE a USA, ocenianego jako korzystnego głównie dla strony amerykańskiej. źródło
2. Kolejarze blokują drogi w ponad 10 miastach — sprzeciw wobec rządowej faworyzacji tirów
W poniedziałek kolejarze z Związku Zawodowego Maszynistów Kolejowych, wspierani przez OPZZ, rozpoczęli trzydniowy protest — blokady dróg w 13 lokalizacjach w Polsce odbywają się w godzinach 10:00–14:00. Demonstranci żądają rządowej interwencji wobec polityki faworyzującej transport drogowy kosztem kolejowych przewozów towarowych. Jak podkreśla szef związku Leszek Miętek, to „akt desperacji” — tysiące pracowników PKP Cargo zostało zwolnionych, a sektor kolejowy traci kluczową rolę. Protestujący wskazują na nierówną konkurencję — ciężarówki korzystają z bezpłatnych dróg, podczas gdy kolej płaci wysokie opłaty za infrastrukturę i drogi trakcyjne. źródło
3. Tesla i Samsung podpisują umowę na chipy AI za 16,5 mld USD
Samsung Electronics podpisał z Teslą umowę wartą około 16,5 mld dolarów na produkcję chipów AI nowej generacji (AI6) w swojej nowej fabryce w Teksasie. Elon Musk potwierdził, że zakład będzie dedykowany wyłącznie dla Tesli, a firma pomoże optymalizować linie produkcyjne — twierdzi, że wartość kontraktu może znacząco przewyższyć początkową kwotę. Produkcja chipów rozpocznie się prawdopodobnie po uruchomieniu fabryki w 2026 roku, a umowa obowiązuje do końca 2033 roku. Dzięki temu Samsung zyskuje kluczowego klienta i wykorzystuje istniejącą nadmiarową moc produkcyjną, a akcje firmy odnotowały skok o około 6–7 %. Dla Tesli to krok strategiczny w kierunku rozwoju autonomicznych systemów jazdy i robotyki, w tym chipów AI dla projektu Optimus i infrastruktury obliczeniowej. źródło
4. Ceny w sklepach spadają – koszyk poniżej 100 zł
W poniedziałek, 28 lipca 2025 roku, opublikowano najnowsze dane z analizy aplikacji PanParagon dla Business Insider Polska, które wskazują na spadek cen podstawowych produktów spożywczych. Średni koszt koszyka zakupowego wynosi obecnie 99 zł i 96 gr, co oznacza spadek o 0,6% w porównaniu do poprzedniego tygodnia. Największy spadek cen odnotowano w przypadku marchwi (spadek o 7,8%), pomidorów (spadek o 7%) oraz papryki (spadek o 3%). Jednakże, osiem produktów z koszyka podrożało, w tym brokuły (wzrost o 3%), mleko (wzrost o 2,5%), mąka (wzrost o 2,4%), jabłka (wzrost o 2,1%) oraz olej rzepakowy (wzrost o 1,7%). Pomimo sezonowych spadków cen, obecne tendencje są korzystne dla konsumentów, zwłaszcza po drogiej wiośnie tego roku. źródło
5. Specyfikacje przetargowe CPK budzą kontrowersje – krajowe firmy apelują o zmiany
W poniedziałek, 28 lipca 2025 roku, polskie firmy budowlane wyraziły zaniepokojenie specyfikacjami przetargowymi Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) dotyczącymi budowy lotniska w Baranowie. Pomimo deklaracji CPK o otwartości na współpracę z krajowymi przedsiębiorstwami, nowe zapisy przetargowe, takie jak limitowanie liczby uczestników dialogu do pięciu oraz wysokie wymagania finansowe, budzą obawy o marginalizację polskich firm na rzecz międzynarodowych gigantów. W odpowiedzi na krytykę, CPK złagodził część wymagań, jednak nie rozwiał wszystkich wątpliwości. Zarówno przedstawiciele branży, jak i eksperci wskazują na ryzyko, że krajowi wykonawcy zostaną jedynie podwykonawcami, co spotkało się z falą krytyki ze strony branży. Ostateczna decyzja w sprawie przetargów ma zostać podjęta do 29 sierpnia 2025 roku. źródło
6. Ministerstwo Klimatu prezentuje ambitny plan transformacji energetycznej do 2040 roku
Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaprezentowało założenia Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK) na lata 2021–2030 z perspektywą do 2040 roku. Scenariusz ambitny przewiduje obniżenie cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych o 27% oraz dla przemysłu o 28% do 2040 roku. Transformacja energetyczna do 2030 roku ma kosztować około 1,1 biliona złotych, finansowana częściowo z funduszy europejskich. Do 2040 roku emisja dwutlenku węgla ma zmniejszyć się o 54%, a udział węgla w energetyce będzie marginalny. Plan zakłada również ograniczenie importu paliw kopalnych o 37% do 2040 roku oraz zakończenie wykorzystywania węgla w gospodarstwach domowych do 2035 roku. źródło
Nauka i technologie
1. Firmy zwalniają tempo rozwoju autonomicznych agentów AI
Na początku tygodnia pojawiły się doniesienia, że firmy hamują rozwój w pełni autonomicznych agentów AI z powodu problemów operacyjnych i nadmiaru niezsynchronizowanych systemów. Przykład Walmartu pokazał, że zbyt wielu niezależnych agentów prowadzi do chaosu i trudności w zarządzaniu. W odpowiedzi, przedsiębiorstwa upraszczają swoje systemy AI, ograniczając liczbę aktywnych agentów i zwiększając nadzór człowieka. Eksperci podkreślają, że skuteczna integracja agentów wymaga jasnych granic działania i deterministycznej logiki. W efekcie, wizja w pełni autonomicznych agentów AI jest na razie odkładana na dalszy plan. źródło
2. Nowa szczepionka mRNA daje nadzieję na uniwersalne leczenie raka
Naukowcy z Florydy opracowali eksperymentalną szczepionkę mRNA, która w połączeniu z immunoterapią wywołała silną odpowiedź przeciwnowotworową u myszy. Zaskakująco, preparat nie był ukierunkowany na konkretny typ nowotworu, lecz stymulował układ odpornościowy do walki z rakiem ogólnie. Badanie wykazało, że szczepionka zwiększa ekspresję białka PD-L1 w guzach, co czyni je bardziej podatnymi na leczenie. Autorzy badań sugerują, że może to stanowić fundament pod uniwersalną szczepionkę przeciwnowotworową, zdolną do leczenia różnych rodzajów nowotworów opornych na tradycyjne terapie. Wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie „Nature Biomedical Engineering”. źródło
3. Optymiści podobni, pesymiści wyjątkowi – co mówi psychologia o nastawieniu do życia?
Badanie naukowców z Uniwersytetu SWPS wykazało, że optymiści są do siebie bardziej podobni pod względem osobowości niż pesymiści. Optymistów cechują m.in. ekstrawersja, ugodowość i sumienność, podczas gdy pesymiści wykazują większą różnorodność cech i sposobów postrzegania świata. Autorzy badania sugerują, że pesymizm może być bardziej zindywidualizowaną postawą, wynikającą z różnych doświadczeń życiowych. Wyniki te mogą mieć znaczenie dla psychologii pozytywnej oraz w pracy terapeutycznej. źródło
4. Inteligentne chatboty są zbyt pewne siebie – czy można im ufać?
Badanie Carnegie Mellon University wykazało, że duże modele językowe (LLM), takie jak ChatGPT‑4, Bard/Gemini, Sonnet i Haiku, chętnie przeceniają swoje możliwości — zarówno przed, jak i po zadaniach z wiedzy ogólnej, rozpoznawania obrazów czy przewidywania wyników meczów – i nie są zdolne do korekcji własnej oceny w świetle faktycznych wyników. Ludzie natomiast, mimo że także bywają pierwotnie nadmiernie pewni, potrafią obniżyć swoje oczekiwania po niepowodzeniu — co sprawia, że ich samoocena jest bliższa rzeczywistości źródło
Comments are closed