Polityka i konflikty międzynarodowe
1. Ukraiński premier Shmyhal rezygnuje – prezydent nominował go na ministra obrony
Premier Ukrainy, Denys Szmyhal, złożył we wtorek rezygnację ze stanowiska, przekazując list do parlamentu przez Telegram. Decyzja poprzedziła propozycję prezydenta Zełenskiego, by Szmyhal objął stanowisko ministra obrony w ramach największej od początku wojny rekonstrukcji rządu. Na jego miejsce prezydent wskazał Julię Swyrydenko, obecną wicepremier i minister gospodarki, która będzie musiała uzyskać zgodę parlamentu. Reformy mają skoncentrować się na zwiększeniu krajowej produkcji broni, napędzeniu gospodarki i wzmocnieniu wsparcia socjalnego dla obywateli . Głosowanie nad nowym rządem zaplanowano na ten tydzień, a zmiany mają na celu sprostanie dalszym wyzwaniom wojennym i ekonomicznym. źródło
2. Prezydencki akt łaski dla Bąkiewicza dzieli: od podziękowań po oskarżenia o łamanie sprawiedliwości
Prezydent Andrzej Duda 11 lipca 2025 roku skorzystał z prawa łaski, darując Roberta Bąkiewicza od odbycia orzeczonej kary ograniczenia wolności (prace społeczne) za naruszenie nietykalności cielesnej podczas protestu w 2020 roku. Wniosek o ułaskawienie czekał ponad rok, a ze strony Kancelarii zaznaczono, że prezydent uwzględnił „pozytywną opinię środowiskową, incydentalny charakter czynu i ustabilizowany tryb życia”. Decyzja wzbudziła silne kontrowersje: premier Donald Tusk nazwał ją „skandalem w ludzkim, moralnym wymiarze” i ostrzegł, że to sygnał ekonomiczno-polityczny środowisk prawicowych, które „nie cofną się przed niczym”. W odpowiedzi prezydent Duda zarzucił premierowi „bezprawie” od 13 grudnia 2023 roku, podtrzymując polityczną linię podziału. W reakcji opozycja uznała ułaskawienie za nadużycie prerogatywy, grożące upolitycznieniem prawa łaski. źródło
3. Xi i Ławrow w Pekinie: czas zacieśnić strategiczny sojusz Chin i Rosji
W Pekinie Xi Jinping spotkał się z rosyjskim ministrem spraw zagranicznych Siergiejem Ławrowem, podkreślając potrzebę „pogłębienia wszechstronnego partnerstwa strategicznego” z Rosją i nadania nowego impetu współpracy. Xi wezwał do jednoczenia krajów Globalnego Południa w celu kształtowania sprawiedliwszego porządku międzynarodowego oraz wspierania Szanghajskiej Organizacji Współpracy jako platformy stabilizującej Eurazję. Ławrow z kolei oczekuje ścisłej koordynacji strategicznej Chin i Rosji w polityce międzynarodowej dla promowania pokoju i stabilności. Relacja Pekinu z Moskwą rozwija się intensywnie: wzmacniane są więzy gospodarcze, militarne i polityczne, a Chiny unikają potępienia agresji Rosji na Ukrainę. źródło
4. MSZ składa protest w Watykanie przeciw biskupom za ostre słowa o rządzie
Polskie MSZ złożyło w Watykanie formalny protest (demarche) przeciwko dwóm polskim biskupom – Antoniemu Długoszowi i Wiesławowi Meringowi – za ich ostre wypowiedzi z 11 i 13 lipca, które rząd uznał za oczerniające władzę i wspierające środowiska nacjonalistyczne. Ambasador Adam Kwiatkowski przekazał protest szefowi protokołu watykańskiego podkreślając, że słowa hierarchów naruszają zapisy Konkordatu z 1993 roku. Wypowiedzi obejmowały poparcie dla Ruchu Obrony Granic, oskarżenia rządu o niemieckie sympatie, użycie określenia „polityczni gangsterzy” oraz sugestię zagrożenia granic Polski. MSZ wezwało Watykan do wyciągnięcia konsekwencji wobec duchownych, oceniając ich słowa jako nieodpowiedzialne i szkodliwe dla relacji międzynarodowych. źródło
5. Prezydent USA apeluje o zakończenie wojny: 'Nie jestem po żadnej stronie’
Prezydent USA, Donald Trump, oświadczył, że Ukraina nie powinna atakować Moskwy, podkreślając, że jego celem jest zakończenie wojny, a nie eskalacja konfliktu. Wcześniej pojawiły się informacje, że Trump zapytał prezydenta Ukrainy, Wołodymyra Zełenskiego, czy Ukraina mogłaby zaatakować Moskwę, jeśli otrzymałaby broń dalekiego zasięgu od USA. Trump zaznaczył, że nie jest po żadnej ze stron i dąży do zakończenia zabijania ludzi. Rzeczniczka Białego Domu, Karoline Leavitt, wyjaśniła, że prezydent jedynie zadał pytanie, nie zachęcając do dalszego zabijania. Trump zapowiedział również, że jeśli w ciągu 50 dni nie dojdzie do porozumienia z Rosją, nałoży surowe sankcje i taryfy wtórne. źródło
6. Orbán domaga się unijnych sankcji dla Ukrainy po śmierci Węgra w Zakarpaciu
Premier Węgier Viktor Orbán zażądał od Unii Europejskiej nałożenia sankcji na ukraińskich liderów odpowiedzialnych za śmierć Józsefa Sebestyéna, Węgra z mniejszości w Zakarpaciu. Według węgierskich władz, mężczyzna zmarł po brutalnym pobiciu przez ukraińskich rekruterów, gdy odmówił przymusowego poboru do wojska. Ambasada Ukrainy w Budapeszcie odrzuciła te oskarżenia, twierdząc, że przyczyną zgonu był zator płucny, i zapowiedziała przeprowadzenie przejrzystego śledztwa. W odpowiedzi, węgierskie władze wezwały ambasadora Ukrainy, a minister spraw zagranicznych Peter Szijjártó podkreślił, że Bruksela nie reaguje na „nieludzki przymusowy pobór” na Ukrainie. źródło
Gospodarka i społeczeństwo
1. Deficyt budżetu państwa po czerwcu 2025 roku wyniósł 119,7 miliarda złotych
Ministerstwo Finansów opublikowało dane dotyczące budżetu państwa po pierwszym półroczu 2025 roku. Dochody budżetu wyniosły nieco ponad 264,2 miliarda złotych, a wydatki osiągnęły poziom 383,9 miliarda złotych, co skutkowało deficytem w wysokości 119,7 miliarda złotych, stanowiącym 41,5% zaplanowanej kwoty na cały rok. Wydatki wzrosły o 2,7% w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego, głównie z powodu przekazania 19 miliardów złotych na spłatę zobowiązań z tytułu obligacji Polskiego Funduszu Rozwoju. Na koniec czerwca największe wydatki odnotowano na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (83,2 miliarda złotych), obrony narodowej (44,3 miliarda złotych) oraz subwencji dla jednostek samorządu terytorialnego (28,3 miliarda złotych). źródło
2. Francja – Premier Bayrou: Zamrożenie wydatków i cięcia w administracji publicznej
Premier Francji François Bayrou ogłosił plan oszczędności budżetowych na 2026 rok, mający na celu zaoszczędzenie około 44 miliardów euro. Plan przewiduje m.in. zamrożenie wydatków publicznych, z wyjątkiem budżetu obrony, oraz ograniczenie liczby pracowników administracji publicznej poprzez nieobsadzanie jednego na trzy wakaty. Dodatkowo, rząd planuje redukcję wydatków na ochronę zdrowia o połowę, poprzez zmniejszenie refundacji leków niezwiązanych z przewlekłymi chorobami i walkę z nadużyciami w wykorzystywaniu zwolnień lekarskich. Opozycja, w tym liderka skrajnej prawicy Marine Le Pen, skrytykowała projekt i zagroziła wotum nieufności wobec rządu. źródło
3. Właściciele domów i firm zapłacą więcej: stawki podatku od nieruchomości do góry
Według danych GUS z pierwszego półrocza 2025 r. inflacja wyniosła 4,5%, co będzie stanowiło podstawę do podniesienia maksymalnych stawek podatku od nieruchomości i lokalnych opłat w 2026 r. Dla osób prywatnych oznacza to wzrost podatku za mieszkanie lub dom o ok. 5 groszy na m² (do 1,24 zł), co przekłada się np. na dodatkowe 2,50 zł rocznie za 50 m². Przedsiębiorcy zapłacą więcej – podatek od budynków firmowych wzrośnie o 1,53 zł/m² do poziomu 35,53 zł, co przy 400 m² oznacza dodatkowe 612 zł rocznie. Podwyżki obejmą też opłaty za psa, transport (ciężarówki, autobusy) oraz inne lokalne opłaty – np. podatek od środków transportowych, opłaty uzdrowiskowe i psie – również o 4,5%. źródło
4. Ministerstwo Finansów: Bezdzietni odpowiadają za większość wpływów z PIT
Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że osoby bez dzieci na utrzymaniu odpowiadają za blisko 60% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) w Polsce. Mimo licznych ulg prorodzinnych, takich jak ulga na dzieci czy ulga dla rodzin 4+, osoby bezdzietne stanowią główny filar systemu PIT. Dane te uwzględniają zarówno osoby rozliczające się indywidualnie, jak i małżonków korzystających ze wspólnego rozliczenia. Ministerstwo Finansów podkreśla, że liczba dzieci przypisanych podatnikom pochodzi z rejestru PESEL i obejmuje dzieci, które do 31 grudnia 2023 roku nie ukończyły 18. roku życia. źródło
5. Unipetrol kończy rok rekordową stratą 16,3 miliarda koron – Orlen ogłasza plan restrukturyzacji
Czeski Unipetrol, kluczowa spółka Grupy Orlen, zakończył ubiegły rok rekordową stratą 16,3 miliarda koron (ok. 2,81 miliarda złotych), co stanowi największy kryzys finansowy od dekady. W odpowiedzi na trudną sytuację makroekonomiczną, Orlen ogłosił plan restrukturyzacji obejmujący sprzedaż zbędnych aktywów, zamknięcie nierentownych linii produkcyjnych oraz redukcję kosztów. W ramach programu SmartWay 2026, Unipetrol planuje m.in. zamknięcie produkcji PVC i kaprolaktamu w zakładzie Spolana oraz ograniczenie inwestycji. Orlen wskazuje, że obecna sytuacja jest wynikiem wieloletnich zaniedbań i braku efektywnego zarządzania, co pogłębiło straty. Mimo trudności, Unipetrol planuje rozwój recyklingu i dekarbonizacji, w tym wymianę węglowej elektrociepłowni w Litvínovie na gazową, co zmniejszy emisje o ponad 0,5 miliona ton CO₂ rocznie. źródło
6. Rząd likwiduje papierowe kopie ZUS – dokument wystarczy w formie elektronicznej
Rząd przyjął nowy projekt deregulacji, który likwiduje obowiązek przechowywania papierowych kopii dokumentów pracowniczych dotyczących ZUS, ostatecznie pozostawiając możliwość korzystania wyłącznie z wersji elektronicznej. Dokument ma zaledwie dwa artykuły i mieści się na mniej niż jednej trzeciej strony A4, co sprawia, że zmieściłby się w jednym poście na platformie X. Zmiana spotkała się z entuzjazmem przedsiębiorców, którzy chwalą uproszczenie procedur i redukcję biurokracji . Konfederacja Lewiatan doceniła krok, ale zaznaczyła potrzebę dalszej deregulacji, np. w kwestii elektronicznych zgłoszeń przez pracowników. źródło
7. Nowy sondaż: Brytyjczycy chcą wrócić do UE, ale nie kosztem utraty wyjątków
Zgodnie z najnowszym sondażem YouGov, 54% Brytyjczyków popiera ponowne przystąpienie Wielkiej Brytanii do Unii Europejskiej. Jednakże, jeśli oznaczałoby to rezygnację z wcześniejszych wyjątków, takich jak brak członkostwa w strefie euro i Schengen, poparcie spada do 36%. Wśród obywateli Niemiec, Francji, Włoch i Hiszpanii, poparcie dla powrotu Wielkiej Brytanii do UE wynosi od 51% do 63%, pod warunkiem pełnego uczestnictwa w politykach unijnych. W tych krajach, od 41% do 52% ankietowanych oczekuje, że Wielka Brytania dołączy do strefy Schengen i przyjmie euro jako walutę. Jednakże tylko 19% do 22% respondentów w tych państwach uważa, że Londyn powinien odzyskać takie same warunki członkostwa, jakie miał przed brexitem. źródło
Nauka i technologie
1. Misja Ax-4 zakończona sukcesem: Uznański-Wiśniewski powrócił z orbity
W dniu 15 lipca 2025 roku, kapsuła Dragon Grace z misji Ax-4, w której uczestniczył Polak Sławosz Uznański-Wiśniewski, bezpiecznie wodowała na Pacyfiku u wybrzeży Kalifornii. Po wyłowieniu kapsuły przez statek ratowniczy MV Shannon, astronauci opuścili pojazd i przeszli wstępne badania medyczne. Następnie zostali przetransportowani helikopterem do Houston, a stamtąd do Europejskiego Centrum Astronautów w Kolonii, gdzie przejdą rehabilitację i dalsze kontrole zdrowotne. Misja Ax-4, która rozpoczęła się 25 czerwca, była pierwszą polską misją technologiczno-naukową IGNIS, realizowaną przez Polską Agencję Kosmiczną (POLSA). Uznański-Wiśniewski przeprowadził 13 eksperymentów naukowych oraz 30 sesji edukacyjnych z młodzieżą w Polsce. źródło
2. Nowy implant automatycznie uwalnia glukagon w przypadku niskiego poziomu cukru
Naukowcy z Massachusetts Institute of Technology (MIT) opracowali implant, który może automatycznie uwalniać glukagon w przypadku niebezpiecznie niskiego poziomu cukru we krwi u osób z cukrzycą typu 1. Implant, wielkości ćwierćdolarówki, zawiera zbiorniczek z glukagonem wykonany z polimeru wydrukowanego w technologii 3D. Zbiornik jest uszczelniony specjalnym materiałem, który po podgrzaniu do 40°C przyjmuje zaprogramowany kształt, uwalniając lek. Urządzenie może być aktywowane również zdalnie, za pomocą fal radiowych. W badaniach na myszach chorych na cukrzycę implant skutecznie podnosił poziom glukozy we krwi w ciągu 10 minut od aktywacji. źródło
3. Autonomiczny robot chirurgiczny przeprowadził samodzielną operację – przełom w medycynie
Zespół naukowców z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa opracował autonomicznego robota chirurgicznego SRT-H, który samodzielnie przeprowadził skomplikowaną operację usunięcia pęcherzyka żółciowego na realistycznym modelu pacjenta. Robot wykazał się wysoką precyzją, reagując na głosowe komendy zespołu chirurgicznego, co pozwoliło na adaptację do zmieniających się warunków operacyjnych. Operacja składała się z 17 etapów, a robot poradził sobie z wyzwaniami, takimi jak zmienna anatomia tkanek czy obecność substancji imitujących krew. Badania wykazały, że SRT-H dorównuje doświadczonemu chirurgowi pod względem skuteczności i precyzji, choć czas operacji był nieco dłuższy. źródło
4. Dlaczego dziewczynki gorzej radzą sobie z matematyką? Nowe badania ujawniają przyczyny
Pomimo równych zdolności matematycznych dziewczynek i chłopców, badania wykazują, że dziewczynki osiągają gorsze wyniki w matematyce. Analiza danych z Francji, obejmująca ponad 2,6 miliona uczniów klas 1 i 2, ujawnia, że różnice w wynikach pojawiają się już po czterech miesiącach nauki i pogłębiają się z czasem. Przyczyną jest m.in. sposób nauczania matematyki, który nie wspiera dziewczynek; częściej wywołuje się do odpowiedzi chłopców, a błędy dziewczynek są oceniane surowiej. Dodatkowo, w kulturze panuje mit „geniuszu” w matematyce, co może zniechęcać dziewczynki do tego przedmiotu. W Polsce inicjatywy takie jak „Dziewczyny na politechniki” starają się przełamać te stereotypy i zachęcić kobiety do kierunków STEM. źródło
No responses yet